این موضوع، گذشته از تلاش برای روانسازی سیستمهای پرداخت و رفع ضعفهای گردش پولهای سنتی، تحت تأثیر نگرانی روزافزون بانکهای مرکزی از گسترش بازار رمزارزها و مبادله بر پایه آنهاست. هدف از طراحی رمزریال در بانک مرکزی تبدیل اسکناس به یک موجودیت قابلبرنامهریزی و برنامهنویسی است و پول با این فرآیند دارای یک موجودیت هوشمند خواهد شد. پشتوانه رمزارز ملی، ریال است و اسکناس ریال تبدیل به رمزریال میشود که ناشر آن نیز بانک مرکزی خواهد بود. در حقیقت به ازای صدور هر واحد رمزارز ملی، معادل ریال آن در حساب بانک مرکزی بلوکه میشود و صدور آن نقدینگی جدید خلق نخواهد کرد.
لذا رمزریال که توسط کارت یا تلفن هوشمند و رایانه قابلاستفاده خواهد بود، نسخهای الکترونیکی از ریال است که برای نخستین بار این امکان را به اشخاص حقیقی و حقوقی میدهد که بهطور مستقیم با افتتاح حساب در بانک مرکزی که نهادی امنتر از بانکهای تجاری خصوصی است، در ازای واریزی و سپرده ریالی، ارز دیجیتال دریافت کنند؛ بنابراین، ریال دیجیتال، مکمل پول نقد است و نه جایگزین آن و در کنار سایر ابزارهای پرداخت روزمره مانند کارت بانکی، اینترنتبانک و همراهبانک فعال خواهد شد و به افزایش سرعت مبادلات پولی کمک خواهد کرد؛ چراکه رمزریال این امکان را خواهد داد که اصل و ذات پول بهصورت الکترونیکی منتقل شود و نیاز به تسویه بینبانکی را رفع کند. بنابراین، تراکنشهای مبتنی بر رمزریال بلافاصله انجام میشود و دریافت و پرداخت وجوه در کسری از ثانیه ممکن خواهد شد.
همچنین رمزریال برخلاف سایر ارزهای دیجیتال خاصیت غیرمتمرکز بودن را ندارد و بر بستر بلاکچین خصوصی که مدیریت آن متمرکز است، مدیریت میشود. یعنی افراد برای دریافت آن باید اطلاعات هویتی خود را در اختیار بانک مرکزی قرار دهند و تراکنشهای افراد توسط بانک مرکزی رصد میشوند.
رمزریال با رمزداراییهای مرسوم متفاوت است و قابلسرمایهگذاری بهعنوان دارایی نیست. این رمزارز قابلیت استخراج ندارد و صرفاً توسط بانک مرکزی ارائه میشود. ارزش هر واحد رمزارز ملی ثابت است؛ بنابراین مانند سایر رمزارزها مقبولیت و محبوبیت آن تأثیری بر ارزش آن ندارد. درنتیجه نمیتوان مانند خرید سهام به آن دید سرمایهای داشت؛ زیرا این رمزارز یک استیبلکوین است که قیمت آن نسبت به ریال تغییر نمیکند.
با اینکه رمزارز ملی با ارزهای دیجیتال رایج تفاوتهایی دارد، اما نمیتوان مزایای آن را نادیده گرفت. این امکان وجود دارد که در سالهای آینده در ایران نیز ارزهای دیجیتال با پشتوانههای مختلف و بهصورت غیرمتمرکز نیز ارائه شوند. بنابراین هرچه کسبوکارها زودتر به سمت ارائه خدمات و محصولات خود بر این بستر حرکت کنند، در آینده نهچندان دور از رقبای خود با سرعت زیادی پیشی میگیرند.
مزیت اصلی رمزریال افزایش کارایی سیستمهای پرداخت و هزینههای کمتر برای خدمتدهندگان و کاربران است. هزینه تراکنشها با استفاده از ارزهای دیجیتال بسیار پایینتر از تراکنشهای بانکی معمول است.
از طرفی ارز دیجیتال بانک مرکزی پدیدهای عمومی نیست و تولید آن فقط در اختیار بانک مرکزی است. در نتیجه الگوریتمها و روشهای بسیار پرهزینه و انرژیبری که در شبکه بیتکوین و سایر رمزارزها برای رسیدن به اجماع در شبکه بلاکچین مورداستفاده قرار میگیرند، در این شبکه کاربردی ندارند؛ لذا تولید رمزپول ملی انرژیبر نخواهد بود.
همچنین ازآنجاکه ارزهای دیجیتال بر بستر بلاکچین هستند، امنیت حداکثری را برای کاربر فراهم میکنند. هنگامیکه پرداخت آنلاین از طریق روشهای رایج بانکی انجام میشود، بهدلیل مشخص بودن هویت کاربر و ورود جزئیات اطلاعات بانکی، امکان ردیابی و سوءاستفاده از آن اطلاعات برای سودجویان وجود دارد. با توجه به اینکه رمزارز ملی نیز بر بستر بلاکچین است، این مزیت برای کاربران ایرانی نیز وجود دارد و امکان کلاهبرداری و سوءاستفاده از اطلاعات کاربران تقریباً نزدیک به صفر است. این اقدام میتواند برخی نگرانیهای امنیتی مرسوم در سیستم پولی ایران را رفع کند.
همچنین شرکتها با ارائه خدمات خود در بستر ارزهای دیجیتال علاوه بر روشهای پرداخت بانکی میتوانند مزیت رقابتی برای خود ایجاد و مشتریان بیشتری جذب کنند. با توجه به حرکت جهانی کسبوکارها به سمت ارزهای دیجیتال و افزایش تعداد کاربران آنها، بهتدریج روشهای پرداختی معمول بانکی کنار گذاشتهشده و این امر اجتنابناپذیر است. کسبوکارها هرچه سریعتر باید امکان استفاده از رمزارزها را افزون بر روشهای متداول پرداختی بانکی به مشتریان خود ارائه دهند. شرکتهایی که سریعتر از رقبا خدمات و محصولات خود را در این بستر ارائه دهند، مزیت رقابتی کسب کرده و چهبسا مشتریان جدیدی را جذب کنند.
رمزریال برای دور زدن تحریمها ساخته نشده است و دقیقاً همان ریالی است که در معاملات روزانه مورداستفاده قرار میگیرد، منتها در تولید آن از زیرساختهای بلاکچینی استفاده شده است و برای مجموعهای از مزایایی که بیشتر قابلیتهای حاکمیتی دارد ساخته شده است؛ مانند قابلیت رهگیری بهتر، مبارزه با پولشویی بهصورت بهتر و یا ایجاد سیستمهایی که به لحاظ فنی پایداری بیشتری داشته باشند؛ لذا همانقدر که با ریال میتوان تحریم را دور زد، همانقدر نیز با ارز دیجیتال بانک مرکزی میتوان تحریمها را دور زد.
اما برخی کارشناسان این نگرانی را مطرح میکنند که وقوع یک بحران اقتصادی میتواند تقاضا برای نقد کردن ارزهای دیجیتالی را افزایش دهد؛ رخدادی که بانکهای مرکزی در حال طراحی ابزارهایی برای مقابله با آن هستند. فارغ از این چالش، اقبال گسترده به ارزهای دیجیتالی منتشرشده از سوی بانکهای مرکزی میتواند بانکهای تجاری را از دسترسی به منابع مالی ارزان و پایدار محروم کند. بر همین اساس، بانک مرکزی اروپا در حال بررسی طرح تعیین سقف برای دسترسی اشخاص حقیقی و حقوقی به یورو دیجیتال است. در همین حال، این گمانه نیز از سوی اقتصاددانان در حال بررسی است که رواج استفاده از ارزهای دیجیتال در اقتصادهای نوظهور وابسته به ارزهای خارجی میتواند منجر به سقوط نرخ برابری ارزهای ملی آنها شود؛ رخدادی که زمینه بیثباتی پولی و اقتصادی را فراهم خواهد کرد.
نظر شما