*یارانه از کجا سبز شد؟

به گزارش بیداربورس، قرار بود یارانه‌های پنهان بخش‌های انرژی مانند بنزین، گاز و... را حذف کند تا درمدت کوتاهی قیمت حامل‌های انرژی در کشور به فوب خلیج فارس نزدیک شود. از آنجایی که هر تغییری در قیمت حامل‌های انرژی و به خصوص بنزین تاثیرات مخربی بر معیشت مردم خواهد گذاشت، دولت وقت مبلغی را به عنوان پوشش کاهش قدرت خرید به افراد پرداخت کرد تا قدرت خرید جامعه را حفظ کند.

*دولت در این مسیر موفق بود؟

 از سال ۱۳۸۹ تاکنون معمولا هرماه دولت حدود ۳۵۰۰ میلیارد تومان بابت یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی پرداخت کرده که در سال به ۴۲ هزار میلیارد تومان میرسد، ارقام زمانی قابل تامل‌تر می‌شود که طی سالهای پرداخت حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان بابت یارانه‌های نقدی پرداخت شده که این رقم در حال حاضر نزدیک به بودجه‌ای است که دولت در سال کل کشور را اداره می‌کند.

*تورم سالانه

سال ۸۹: ۱۲.۴   دی ماه ۱۴۰۰ : ۴۲.۴   تغییر : رشد ۲۴۱ درصدی

*نرخ بیکاری

سال ۸۹: ۹.۱۱   پاییز ۱۴۰۰: ۲۳.۶   تغییر : رشد ۱۵۹ درصدی

*سکه بهار آزادی

سال ۸۹: ۴۳۵.۰۰۰ تومان   ۱اسفند ۱۴۰۰: ۱۱.۷۵۶.۰۰۰ تومان   تغییر : رشد ۲۶۰۰ درصدی

*دلار 

سال ۸۹: ۱۱۰۰ تومان   ۱اسفند ۱۴۰۰: ۲۶.۰۰۰ تومان   تغییر : رشد بیش از ۲۶۰۰ درصدی

نکته: در سال‌های ابتدایی پرداخت یارانه نقدی، ارزش یارانه هر فرد حدود ۴۲ دلار بود. اما در اسفند سال جاری به ۱.۵ دلار تنزل یافته است.

*نان

سنگک سال ۸۹: ۲۵۰ تومان   اسفند ۱۴۰۰ : ۵۰۰۰ تومان   تغییر : رشد ۱۹۰۰ درصدی

بربری سال ۸۹: ۲۰۰ تومان    اسفند ۱۴۰۰ : ۵۰۰۰ تومان   تغییر : رشد ۲۴۰۰ درصدی

*گوشت گوسفند

سال ۸۹: ۱۷۳۰۰ تومان   ۱اسفند ۱۴۰۰: ۲۰۰.۰۰۰ تومان   تغییر : رشد بیش از ۱۰۵۶ درصدی

*گوشت گاو و گوساله

سال ۸۹: ۱۱۷۲۹ تومان   ۱اسفند ۱۴۰۰: ۱۵۰.۰۰۰ تومان   تغییر : رشد بیش از ۱۱۷۸ درصدی

*گوشت مرغ

سال ۸۹: ۲۹۰۰ تومان   ۱اسفند ۱۴۰۰: ۲۹.۵۰۰ تومان   تغییر : رشد بیش از ۹۱۷ درصدی

*شیر

سال ۸۹: هر لیتر ۱۰۰۰ تومان   ۱اسفند ۱۴۰۰: ۱۰.۰۰۰ تومان   تغییر : رشد بیش از ۹۰۰ درصدی

*تخم مرغ

سال ۸۹: شانه ای ۳۳۳۵ تومان   ۱اسفند ۱۴۰۰: ۴۰.۰۰۰ تومان   تغییر : رشد بیش از ۱۰۹۹ درصدی

*قند

سال ۸۹: ۱۴۰۸ تومان   ۱اسفند ۱۴۰۰: ۳۰.۰۰۰ تومان   تغییر : رشد بیش از ۲۰۳۰ درصدی

*شکر

سال ۸۹: ۱۱۹۳ تومان   ۱اسفند ۱۴۰۰: ۱۵.۰۰۰ تومان   تغییر : رشد بیش از ۱۱۵۷ درصدی

*روغن نباتی جامد

سال ۸۹: ۵ کیلویی ۱۰۴۸۵ تومان   ۱اسفند ۱۴۰۰: ۹۱.۰۰۰ تومان   تغییر : رشد بیش از ۷۷۰ درصدی

*روغن نباتی مایع

سال ۸۹: لیتری ۱۹۵۵ تومان   ۱اسفند ۱۴۰۰: ۲۰.۰۰۰ تومان   تغییر : رشد بیش از ۹۲۳ درصدی

*پیاز

سال ۸۹: ۸۱۹ تومان   ۱اسفند ۱۴۰۰: ۹.۰۰۰ تومان   تغییر : رشد بیش از ۹۹۸ درصدی

*سیب زمینی

سال ۸۹: ۷۱۴ تومان   ۱اسفند ۱۴۰۰: ۱۰.۰۰۰ تومان   تغییر : رشد بیش از ۱۳۰۰ درصدی

*گوچه فرنگی

سال ۸۹: ۱۸۵۹ تومان   ۱اسفند ۱۴۰۰: ۱۰.۰۰۰ تومان   تغییر : رشد بیش از ۴۳۷ درصدی

میوه

*پرتقال

سال ۸۹: ۱۶۵۹ تومان   ۱اسفند ۱۴۰۰: ۲۰.۰۰۰ تومان   تغییر : رشد بیش از ۱۱۰۵ درصدی

*نارنگی

سال ۸۹: ۱۲۶۹ تومان   ۱اسفند ۱۴۰۰: ۲۵.۰۰۰ تومان   تغییر : رشد بیش از ۱۸۷۰ درصدی

*انار

سال ۸۹: ۲۲۸۴ تومان   ۱اسفند ۱۴۰۰: ۳۰.۰۰۰ تومان   تغییر : رشد بیش از ۱۲۱۳ درصدی

*خط فقر و یارانه

 اقلام خوراکی در این دهه به صورت میانگین ۱۰۰۰ درصد رشد قیمت را تجربه کرده اند، اگر یارانه هر فرد هم به همان میزان رشد کرده بود امروز باید به ۵۰۰ هزار تومان میرسید. سوال اینجاست حتی اگر یارانه هرکس چنین رشدی را تجربه کند بازهم جوابگوی خط فقر در سال ۱۴۰۰ میشود؟

درصد جمعیت زیر خط فقر در سال‌های ابتدایی اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در کانال ۲۰ درصدی بود، حالا و با گذشت بیش از یک دهه، درصد این جمعیت به شدت رشد کرده و در سال ۱۴۰۰ به ۳۵ درصد رسیده است.

خط فقر در سال ۸۹، ۹۶۰ هزار تومان بود و در سال ۱۴۰۰ به گفته کارشناسان به ۱۰ میلیون تومان رسیده است.

*یارانه جدید اضافه میشود

جعفر قادری، عضو کمیسیون برنامه و بودجه : براساس یارانه نقدی جدید چهار دهک اول در سال ۱۴۰۱ به شکل ماهانه حدود ۱۲۰ هزار تومان و سه دهک بعدی هم در ماه به ۹۳ هزار تومان خواهد رسید.  در چنین شرایطی یک خانوار حاضر در دهک اول تا چهارم ماهانه ۴۸۰ تومان یارانه نقدی دریافت خواهند کرد. این مبلغ برای همین خانوار در سه دهک بعدی به ۳۶۰ تومان می‌رسد. با این حال مجموع دو یارانه دریافتی یک خانوار چهار نفره حاضر در دهک اول تا چهارم در سال آینده، ماهانه به ۸۳۴ هزار تومان خواهد رسید. این میزان برای همین خانوار در سه دهک بعدی نیز، ۷۱۴ هزار تومان خواهد بود.
نکته : بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که دولت، وزارت کار و سازمان هدفمندی یارانه‌ها را موظف کرده تا بخشی از یارانه بگیران پردرآمد را تا خرداد ماه سال آینده حذف کنند. دولت پیش بینی می‌کند که این حذفی‌ها اغلب از سه دهک بالای درآمدی باشند.

*منابع مالی یارانه ها از کجا تامین مالی میشود؟

با وجود اینکه طی یازده سال گذشته میزان یارانه نقدی ثابت مانده، ولی به نظر می‌رسد دولت برای تامین آن به خصوص در شرایطی که تحریم‌ها مهم‌ترین منبع درآمدی کشور را تحت تاثیر قرار داده‌اند و منابع عمومی‌اش نیز در تنگنا قرار داشت، با مشکلاتی مواجه بوده است. در واقع شرایط تحریمی باعث می‌شود که کسری بودجه افزایش یابد و دولت برای تامین هزینه‌های جاری خود (شامل دستمزد و یارانه‌ها) به سمت استقراض از بانک مرکزی حرکت کند.

*آیا با افزایش یارانه‌ها قدرت خرید مردم بیشتر می شود؟

مرتضی افقه کارشناس مسائل اقتصادی:

بر اساس گفته‌های میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، حداقل تورم ۷.۵ درصدی ایجاد می‌کند، این در حالی است که بر اساس آمارهای رسمی بانک مرکزی و مرکز آمار تورم در حال حاضر حدود ۵۵ درصد است، در چنین شرایطی می‌توان گفت که تورم متوسط به بالای ۶۰ درصد خواهد رفت که این موضوع، قیمت‌ها را در بازار کالاهای اساسی بسیار گران‌تر خواهد کرد. بنابراین اینکه دولت یارانه‌ها را افزایش دهد، اما در مقابل آن قرار باشد، قیمت‌ها سر به فلک بکشد، این کار نه تنها قدرت خرید مردم را افزایش نمی‌دهد، بلکه بازهم سفره آن‌ها را کوچکتر از گذشته خواهد کرد.

*عربستان

حدود سه سال قبل مقرر شد تا دولت سعودی ماهانه مبلغ یک‌ هزار ریال که حدود۲۶۷ دلار به کارمندان دولت برای جبران افزایش هزینه‌های زندگی بپردازد، هزینه هایی که پس از افزایش بهای گاز و اعمال مالیات بر ارزش افزوده افزایش یافته بود. این در حالی است که اواخر سال ۹۷ و اوایل سال ۹۸ هم اخباری در این زمینه مطرح شد مبنی براینکه مبلغ این یارانه نقدی شهروندان سعودی، دو هزار ریال عربستان بوده یعنی حدود ۱۵ میلیون تومان به صورت ماهانه.

*کویت

هر فرد کویتی سالانه ۵۰ هزار دلار (یک میلیارد و ۳۵۰ میلیون تومان) به عنوان یارانه پرداخت‌شده دولت برای کالاها و خدمات دریافت می‌کند.

*عمان

بافوت سلطان قابوس، برادرزاده اش «سلطان هیثام» پادشاه عمان شد بر اساس اخرین اخبار، دولت این کشور، سیستم جدید یارانه آب و برق، خانوارهایی را که ماهیانه بیش از هزار و ۲۵۰ ریال عمان، برابر سه هزار و ۲۶۰ دلار آمریکا (۸‌۳میلیون تومان ایران) درآمد دارند، حذف خواهد کرد.

*لهستان

در لهستان روش عجیب دیگری را ابداع کردند: به جای اینکه به همه خانواده‌ها پول بدهند فقط به خانواده‌هایی که بیش از یک فرزند دارند، پول پرداخت میکنند. آنها این برنامه را “+۵۰۰ ” می خوانند و به هرکودکی که فرزند دوم یا سوم و یا بیشتر هر خانواده باشد ۵۰۰ لهستانی(یا حدود ۱۲۰یورو) پرداخت میشود

*آمریکا

آمریکایی‌ها دریافت یارانه‌های نقدی خود، به عنوان بخشی از بسته تشویقی ۲ تریلیون دلاری کرونا که که سال گذشته توسط سنا تصویب شد، را آغاز کرد. این بسته نجات عظیم برای کاهش تأثیرات منفی شیوع کرونا بر اقتصاد آمریکا ارائه شده است. بر این اساس افرادی که درآمد آنها در سال ۲۰۱۹ کمتر از ۷۵۰۰۰ دلار بوده واجد شرایط دریافت یارانه نقدی ۱۲۰۰ دلاری هستند، همچنین زوج‌هایی که درآمد آنها روی هم کمتر از ۱۵۰ هزار دلار بوده است هم ۲۴۰۰ دلار دریافت خواهند کرد. به ازای هر کودک در خانواده ۵۰۰ دلار اضافه پرداخت می‌شود.

*فرانسه

فرانسه به جای یارانه نقدی به اقشار ضعیف، برای هر کودک (بعد از دومین) مبلغی معادل ۸۲.۵۲ یورو و پس از آن نیز یک مکمل خانوادگی از ۱۶۹.۸۷ یورو تا ۲۳۷.۸۹ یورو برای هر خانواده ای که سه فرزند یا چند فرزند زیر ۲۱ سال داشته باشند، پرداخت میکند. همچنین برای هر کودک زیر ۳سال حقوق پایه ای وجود دارد و بعد از آن نیز کمک هزینه تحصیلی، تخفیف در کرایه اتوبوس و قطار، کمک هزینه سفر و حتی بلیت های سینما وجود خواهد داشت.

*برزیل

مدل برزیلی فقرزدایی، بر مبنای «یارانه نقدی مشروط» بنا شده و «بولسا فامیلیا» نام دارد. دریافت این یارانه نقدی از یک طرف «مشروط» بر حضور منظم کودکان خانوارهای فقیر در کلاس درس و نیز چک‌آپ‌های پزشکی است. در چارچوب این برنامه، ابتدای هر سال، یک رقم درآمدی به‌عنوان «خط فقر» به‌طور رسمی اعلام می‌شود. کلیه خانوارهایی که خودشان اعلام کنند درآمدشان از رقم رسمی «خط فقر» کمتر است، می‌توانند یارانه نقدی دریافت کنند.