به گزارش بیدار بورس از سنا؛ ایران از نظر بهره‌مندی از ذخایر گازی، در رتبه دوم جهان بعد از روسیه قرار دارد و این مسئله موجب شده است در طول دهه‌های اخیر این حامل انرژی به عنوان پایه اساسی مصرف در سبد انرژی کشور مطرح شود. در حال حاضر ایران از نظر مصرف گاز بعد از آمریکا، چین و روسیه در رتبه چهارم جهان قرار دارد.

نکته مهم اینکه در سال‌های اخیر روند افزایش مصرف گاز در کشور به مراتب بیشتر از روند افزایش تولید بوده و این مسئله پایداری تامین گاز صنایع کشور را به مخاطره انداخته است. به طور خاص بخش خانگی، تجاری و صنایع غیر عمده، سهمی بیش از ۵۰ درصدی در مصرف گاز کشور دارند و به دلیل عدم رعایت الگوی مصرف و عدم اجرای طرح‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی، سالانه مصرف این بخش روندی فزاینده دارد. درحالی که این امکان فراهم است تا با اصلاحاتی کم هزینه، شرایط برای مدیریت مصرف در این بخش فراهم گردد.

همان گونه که در جدول ذیل مشخص است، متوسط مصرف روزانه گاز کشور در سال ۱۴۰۰، ۶۵۱ میلیون متر مکعب بوده است که از این میزان بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده با ۳۳۴ میلیون متر مکعب در روز، بیشترین مصرف و صنایع عمده با ۱۲۳ میلیون متر مکعب در روز، کمترین مصرف را داشته‌اند.

همان طور که در شکل ذیل مشخص است، در طول سال قبل، ۵۱% از گاز طبیعی کشور در بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده مورد مصرف قرار گرفته است. حدود ۳۰% نیز در نیروگاه‌ها و نهایتا تنها ۱۹% در صنایع بزرگ و عمده مصرف شده است. در صورتی که در کشور آمریکا بخش خانگی و تجاری با ۲۹ درصد مصرف گاز، کمترین سهم را داشته و نیروگاه‌ها با ۴۱ درصد، بیشترین سهم را دارا هستند.

مدیریت مصرف گاز در بخش خانگی لازمه پایداری تامین نیاز صنایع

یکی از مهمترین الزامات برای مدیریت مصرف بهینه گاز در بخش خانگی، تعیین عادلانه و منطقی قیمت گاز است. هرچند اقداماتی همچون رعایت اصول مدیریت مصرف انرژی در احداث منازل مسکونی و تجاری و همچنین بهینه‌سازی لوازم گرمایشی و سرمایشی، برای کاهش مصرف گاز بخش خانگی و تجاری ضروری است اما توجه به تعرفه‌گذاری منطقی و عادلانه نیز در این زمینه نقشی اساسی دارد.

به طور خاص در ایران متوسط قیمت گاز در بخش خانگی به مراتب کمتر از متوسط آن در دیگر کشورهای جهان است. در نمودار زیر به بررسی قیمت جاری گاز در کشورهای ایران و آمریکا پرداخته شده است. لازم به ذکر است تعرفه گازبهای خانگی در کشور، از میانگین دامنه مصرف ۱ تا ۱۲ در ماه‌های گرم و سرد سال به دست آمده است.

بر اساس نمودار بالا، در ایران مشترکین خانگی بهایی کمتر بابت مصرف گاز در مقایسه با صنایع می‌پردازند. در حالی که در آمریکا قیمت گاز بخش خانگی، ۳ برابر صنایع تعیین شده اما بلعکس در ایران قیمت گاز صنایع، ۵ برابر قیمت گاز بخش خانگی است.

بنابراین افزایش قیمت در بخش گاز خانگی، دست کم در مقایسه با قیمت گاز صنایع ضروری است. اما در این زمینه باید الگویی به کار گرفته شود که ضمن افزایش میانگین قیمت، از فشار به اقشار کم درآمد و مشترکین کم مصرف جلوگیری شود. برای این منظور لازم است تعرفه‌گذاری پلکانی قیمت گاز به نحوی موثری اصلاح شود که حاصل آن افزایش شدید قیمت برای طبقات بالای مصرف و افزایش بسیار ناچیز آن برای کم مصرف‌ها باشد.

بدون افزایش قابل توجه قیمت گاز برای مشترکین پرمصرف، احتمال وقوع مجدد ناترازی گاز در زمستان امسال وجود دارد و در این صورت ممکن است بخش صنعت کشور بار دیگر با کمبود گاز مواجه شود. بنابراین برای جلوگیری از این امر لازم است تعرفه‌گذاری بخش خانگی در اولین فرصت اصلاح و قیمت برای مشترکین پرمصرف گاز در کشور با افزایش قابل توجه همراه شود.