به گزارش بیدار بورس، انتظار می رود و تصور این است که فرد شاغل که شغل تمام وقت برای چندسال پیاپی دارد توانسته باشد امکانات و اسباب زندگی خود را ارتقاء دهد و سبد کالاها و خدماتی که می تواند با درآمد منظم خود خریداری نماید بطور مرتب افزایش دهد. یعنی با توجه به نسبت میان نرخ تورم سالانه (که کاهنده قدرت خرید بوده و طی سال اتفاق می افتد) و نرخ افزایش دوره ای درآمد (که در پایان سال تصمیم گیری میگردد) فرد شاغل توانسته باشد سطح زندگی خود را افزایش داده و قدرت خریدش رشد نماید. قدرت خرید از مفاهیمی است که برای نشان دادن سطح برابری توان مصرف انواع کالاها و خدمات در جوامع و ادوار مختلف استفاده می گردد. بعبارت دیگر هرچند درآمد سرانه یک فرد طبق آمار سال ۲۰۲۱ بانک جهانی در ترکیه  ۳۰، ۰۲۰ دلار،  ایران (آمار ۲۰۲۰)۱۵، ۷۶۰- عربستان ۴۷، ۷۰۰ - لهستان۳۵، ۸۳۰ - چین ۱۹، ۱۷۰- هند ۷، ۲۲۰ - اندونزی ۱۲، ۵۶۰- عراق ۱۰، ۳۲۰- شیلی ۲۷، ۴۱۰- کانادا ۵۱، ۹۶۰ - بنگلادش ۶، ۹۶۰ - مصر ۱۲، ۹۱۰ و کره جنوبی ۴۷، ۴۹۰ دلار امریکا در سال می باشد لکن با توجه به مجموعه سبد کالاها و خدماتی که فرد  با ارز ملی کشور خود می تواند خرید نماید"میزان رفاه"سنجیده می شود. در آمار بانک جهانی سال ۲۰۲۱_آخرین آمار در دسترس_ ایران در رتبه ۸۲ در میان ۱۸۸ کشور بوده است که البته فراموش نکنیم ایران در مجموع ذخایر نفت و گاز در رتبه نخست کل جهان است و اگر آمار جدید منتشر گردد رتبه ۸۲ حتماً تنزل خواهد یافت. سرانه تولید ناخالص داخلی که از تقسیم تولید ناخالص داخلی بر جمعیت هر کشور به دست می­آید، یکی از اصلی ترین شاخص های مقایسه سطح استاندارد زندگی افراد در کشورهای مختلف محسوب می شود و با وجود جامع نبودن به عنوان یک معیار کلی، به نوعی بیانگر توان مالی شهروندان برای تامین نیازهایشان است.

از طرف دیگر امید داشتن و افزایش میزان امکان دستیابی به خواسته ها در افراد از شاخص های فعالیت و اشتغال می باشد. افراد کار و فعالیت می نمایند تا خواسته هایشان را محقق نمایند. حال پرسش این است که در دوره اخیر در کشورمان؛ نرخ تورم و نرخ رشد درآمد افراد چگونه بوده است؟ و آیا تلاش و کوشش افراد منجر به برآورده شدن نیازها و آمال شان شده است؟ اگر بخواهیم بطور ساده و قابل فهم به این سوال پاسخ دهیم کافی است از نرخ تورم و نرخ افزایش درآمد سالهای اخیر استفاده نماییم. طبق اعداد مرکز آمار (وابسته به سازمان برنامه و بودجه کشور) سال مبنا برای اعلان نرخ تورم سال ۱۳۹۵ می باشد. اگر قدرت خرید افراد در سال ۱۳۹۵ را برابر ۱۰۰ واحد داشته باشیم و فرش کنیم و قدرت خرید را با نرخ تورم (که کاهنده قدرت خرید بوده و طی سال اتفاق می افتد) و نرخ افزایش درآمد (که در پایان سال تصمیم گیری می­گردد) تا پایان اسفند ۱۴۰۱ محاسبه نماییم حدوداً به عدد  ۱۰۴ می رسیم. یک فرد شاغل تمام وقت که در تمام سالهای ۱۳۹۵ الی ۱۴۰۱ کار و تلاش نموده و تمام این سالها موفق به حفظ شغل گردیده و طبیعتاً مهارت آموزی و قانون مندی داشته و دچار هیچ مشکل و بیماری و هزینه خاصی نشده است؛ پس از هفت سال تلاش متوجه می شود که قدرت خریدش در اسفندماه ۱۴۰۱ (تقریباً ۱۰۴ واحد) برابر با قدرت خریدش (۱۰۰ واحد) در فروردین ۱۳۹۵ می باشد. اگر فرض کنیم فرد شاغل در سال ۱۳۹۵ ماهانه حدود ۲ میلیون تومان (سالانه ۲۴ میلیون تومان) دریافتی داشته است در جدول زیر روشن است که توان خرید فرد در اسفند ۱۴۰۱ با ۱۱۸ میلیون تومان در سال (و ۸۳/۹ میلیون تومان ماهانه) تقریباً برابر با سبدی از کالاها و خدماتی است که با مبلغ ۲۴ میلیون تومان در سال (و ۲ میلیون تومان ماهانه) در فروردین ۱۳۹۵ داشته است.

* قدرت خرید ناشی از جمع حقوق و مزایای فرد شاغل تمام وقت                                         

**بر مبنای گزارشات مرکز آمار ایران                                           

*** فرض: دریافتی فرد شاغل                                         

از طرف دیگر، با توجه به تغییر غیرقابل اجتناب نیازهای انسان در دوره های مختلف زمانی و افزایش نیازها با رشد افراد تاکید در تامین هزینه‌ها بر پرداخت نیازهای ضروری بوده و نیازهای غیرحیاتی و غیر فوری (همانند؛ خریدهای جدید و نوسازی وسایل و اسباب منزل، خرید مسکن و خودرو یا تبدیل به احسن نمودن آنها، مسافرت، فعالیتهای تفریحی و فرهنگی و ورزشی و ...) از زندگی افراد حذف شده اند. بطور مثال فرد امکان تعویض تلوزیون قدیمی خود را نداشته و تنها آن را تعمیر می نماید و اگر امکان سفری مهیا گردد شرایط مالی بهره مندی از خدمات هتل و تورهای رسمی میسر نخواهد بود و پدیده چادر زدن در مسافرت رواج می یابد. همچنین، این شرایط تحمیلی؛ منزلت و شان و جایگاه افراد را نیز نه تنها متزلزل که نابود می نماید و تبعاً سطح رعایت اخلاق و هنجارهای استاندارد را بطور مستمر کاهش داده و خواهد داد. این موضوع در مورد کشور نیز صادق می باشد، هنگامیکه سالها نرخ رشد اقتصادی کشور نزدیک به صفر باشد و امکان تزریق بودجه های عمرانی برای سیستم حاکمه میسر نگردد ساخت زیربناهای جدید برای کشور معطل مانده و سطح دغدغه از نوسازی به پوشش صرفاً بخشی از استهلاک تقلیل می یابد.

چندی پیش یکی از اساتید بنام کشور _دکتر محمد طبیبیان نویسنده کتب متعدد از جمله کتاب اندیشه آزادی: نگاهی از منظر اقتصاد سیاسی به تجربه ایران معاصر_ از عبارت هندی شدن جامعه و سقوط بخش متوسط برای این شرایط استفاده نموده بودند که می بایست اضافه گردد این روند همه آحاد جامعه را چه بطور مادی چه روانی فراتر از تصورمان درگیر کرده و نابود خواهد نمود. امید است با نامگذاری سال جاری به مهار تورم و رشد تولید تغییرات جدی در این روندهای اقتصادی ایجاد گردد.