در سال 1384 که نام‌نویسی سهام عدالت آغاز شد برخی از ثبت نام جا ماندند و برخی دیگر تمایلی به ثبت نام نداشتند. پس از رشد شرکت‌های بورسی و واریز سودهای سهام عدالت استقبال برای ثبت‌نام ایجاد شد اما دولت برنامه‌ای برای ثبت نام نداشت.

از سال 1399 برنامه‌ریزی‌ برای ثبت نام دور دوم سهام عدالت آغاز شد. اعطای سهام عدالت به مشمولین، مورد تصویب شورای عالی و هیات دولت قرار گرفت اما تا به امروز سهام به شخصی اختصاص نیافته است. در این مقاله به ابعاد مختلف ثبت نام سهام عدالت جاماندگان می‌پردازیم. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

جاماندگان سهام عدالت چه کسانی هستند؟

طبق اعلام شورای عالی و مجلس، واجدین شرایط دریافت سهام عدالت در سه گروه تقسیم می‌شوند:

1.  افراد تحت پوشش کمیته امداد خمینی(ره)
2.  افراد تحت حمایت سازمان بهزیستی 
3. ایثارگران سه دهک اول

طبق آمار بدست آمده جاماندگان سهام عدالت که در سال 1403 سهام عدالت به آنها اختصاص می‌یابد، 5 میلیون نفر هستند. علاوه بر این افراد، گروه‌های جدیدی به جاماندگان سهام عدالت اضافه نخواهند شد. سود سهام عدالت تنها مختص کسانی است که توسط سازمان کار و رفاه اجتماعی شناسایی و برایشان پرتفوی بورسی چیده شده است.

اعتراض جاماندگان سهام عدالت

طبق اعلام سرپرست سازمان خصوصی‌سازی شناسایی افراد مشمول سهام عدالت جاماندگان با وزارت رفاه بوده و کسانی که مشمول نشده‌اند و اعتراض خود را می‌توانند به وزارت رفاه منتقل کنند. در حال حاضر سایت یا شماره پیامکی برای ثبت اعتراضات سهام عدالت اعلام نشده است. 

ثبت‌نام سهام عدالت جاماندگان چه زمانی آغاز می‌شود؟

پس از تصویب شورای عالی و هیات دولت همه گمان می‌کردند که بزودی نام‌نویسی آغاز خواهد شد اما مشکلاتی باعث شد تا واگذاری سهام تا امروز بلاتکلیف بماند.

شورای عالی در اسفند ماه 1401 تصویب کرد که سازمان خصوصی‌سازی از محل باقیمانده سهام شرکت‌های دولتی که قابل واگذاری هستند، سهام عدالت به مشمولین اختصاص یابد. از آنجایی که برخی از وزارتخانه‌ها حاضر به واگذاری برخی از شرکت‌های زیرمجموعه خود نشدند، اختصاص سهام عدالت بلاتکلیف مانده است.

طبق هماهنگی‌های صورت گرفته در سازمان خصوصی سازی قرار است در سال 1402 سهام عدالت به جاماندگان اختصاص می‌یابد.

پشتوانه واحدهای سهام عدالت جاماندگان

در زمان تصویب اجرای طرح ثبت نام دور دوم سهام عدالت، اسامی شرکت‌هایی که قرار است سهام آنها به مشمولین اختصاص یابد، شناسایی شد. این در حالی است که منابع در نظر گرفته شده در پرتفوی سهام عدالت، کفاف سهام‌های قابل واگذاری را نمی‌دهد.

از سوی دیگر واگذاری سهام شرکت‌های مس، پتروشیمی خلیج فارس و فولاد با مخالف دولت همراه شد. دلیل این مخالفت این بود که سهام این شرکت‌ها جزو سهم‌های غیرقابل انتقال دولت است. به همین جهت سهام‌های موجود در پرتفوی جاماندگان سهام عدالت به طور قطعی انتخاب نشده است.

ارزش سهام عدالت جاماندگان

مشمولین تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی، سازمان بهزیستی و دو دهک اول درآمدی ایثارگران تحت پوشش بنیاد شهید با تخفیف 50 درصدی، سهامی به مبلغ 10 میلیون تومان دریافت می‌کنند.

این مبلغ به صورت اقساط سالانه و طی 10 سال از محل سود سالانه توسط شرکت‌های موجود در پرتفوی سهام عدالت تسویه خواهد شد. لازم به ذکر است که دهک سوم درآمدی ایثارگران تحت پوشش بنیاد شهید و امور ایثارگران بدون اعمال تخفیف نیز مشمول دریافت سهام عدالت خواهند شد.

برای دریافت سهام عدالت سهامداران مبلغی به حساب دولت واریز نمی‌شود بلکه از محل سود شرکت‌ها این مبلغ تسویه می‌شود. ناگفته نماند که سهام‌های واگذار شده تا پایان زمان اقساط به عنوان وثیقه در کد واسط سازمان خصوصی سازی باقی خواهد ماند.

اگر سود شرکت‌ها کفاف تسویه و آزادسازی سهام را ندهد، در پایان مهلت اقساط، هر سهامدار موظف است باقی‌مانده بهای سهام را طی حداکثر 6 ماه به دولت پرداخت کند.

اگر تسویه نهایی صورت نگیرد، سهام به مالکیت دولت برمی‌گردد. در صورتی که تسویه انجام شود، سهام در سه مرحله آزاد خواهد شد.

جاماندگان سهام عدالت کجا ثبت نام کنند؟

در پاسخ به سوال که جاماندگان سهام عدالت چه کنند؟ باید گفت: شرکت سپرده‌گذاری مرکزی شرایط ثبت‌نام جاماندگان سهام عدالت را به صورت غیرحضوری فراهم کرده است. مشمولین پس از اعلام رسمی دولت می‌توانند برای ثبت نام سهام عدالت با گوشی به سامانه استعلام و آزادسازی سهام عدالت به آدرس sahamedalat.ir مراجعه کنند. اما پیش از ثبت نام باید فرایند ثبت نام در سجام را انجام دهید.

این سامانه همچنین به دارندگان سهام عدالت نیز خدمات ارائه می‌دهد. مشمولین پس از دریافت سهام عدالت خود، برای مشاهده ارزش روز سهام عدالت خود می‌توانند به سامانه استعلام و آزادسازی سهام عدالت مراجعه کنند.

سهامداران با مراجعه به بخش مشاهده دارایی سهام عدالت با وارد کردن کدملی و رمزیکبار مصرف می‌توانند ارزش دارایی خود را مشاهده کنند.

سهام عدالت نوزادان

از زمان اختصاص سهام عدالت به نوبت اول، افراد زیادی متولد شده‌اند که سهام دریافت نکرده‌اند. طبق قانون حمایت از خانواده سهام صندوق به نوزادان متولد شده از سال 1400 به بعد اختصاص یافت که این سهام جزو سهام عدالت نیست. 

آیا امکان انتقال سهام عدالت به وراث وجود دارد؟

طبق اعلام رئیس سازمان بورس اوراق بهادار امکان انتقال سهام عدالت متوفیان به وراث وجود دارد. وراث براساس اولویت بندی اعلام شده می‌توانند وارد سامانه سهام عدالت شوند و مدارک متوفی و مدارک یکی از وراث (به نمایندگی از دیگر وراث) را بارگذاری کنند.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مدارک مورد نیاز و فرایند انتقال سهام به مقاله «نحوه دریافت و انتقال به وراث متوفی» مراجعه کنید.