به گزارش بیدار بورس، زیره سبز یکی از گیاهان دارویی است که به صورت منطقه ای در قسمت هایی از جنوب و جنوب غرب آسیا دارای اهمیت بوده و به عنوان ادویه در غذاها مصرف می شود. این گیاه برای رشد، نیاز به آب کمی دارد در نتیجه برای کشت در مناطق کم آب بسیار مساعد است. قیمت نسبتا مناسب زیره در بازارهای جهانی  میتواند انگیزه ای برای تولیدکنندگان باشد تا به کشت این محصول اقدام کنند

زیره سبز یکی از قدیمی‌ترین محصولات زراعی جنوب مدیترانه، بخش هایی از افریقا و خاورمیانه است و امروزه به حالت نیمه وحشی در منطقه وسیعی از مدیترانه، عربستان و (ایران جنوب غرب آسیا)، مناطق مرکزی آسیا، جنوب پاکستان و نواحی مختلف دیگر که آب و هوای خشک متناسب با نیازهای طبیعی این گیاه داراست می روید. ایران نیز با وجود برخورداری از اکولوژی مناسب برای کشت زیره سبز یکی از تولیدکنندگان این محصول در جهان بوده و حجم قابل توجهی از آن به بازارهای جهانی صادر میشود. این محصول  به طور سنتی بازار معاملات قابل توجهی در منطقه خراسان ایران دارد.

تولیدکنندگان زیره سبز:

هند بزرگترین کشور تولیدکننده زیره و همچنین بزرگترین مصرف کننده آن در جهان است. بطوریکه نزدیک به ۷۰ درصد کل زیره دنیا معادل حدود ۶۵۰ هزار تن زیره، در کشور هند تولید می شود که ۹۰ درصد آن در بازار داخلی این کشور به مصرف می رسد. این امر بدین معناست که هند ۶۳ درصد کل زیره جهان را مصرف می کند. سایر کشورهای تولیدکننده زیره و سهم آنها از بازار صادراتی بین المللی عبارتند از:

-   سوریه: ۷درصد

-   ایران:  ۶ درصد

-  ترکیه: ۶ درصد

-   شمال افریقا و سایر کشورها: ۱۱ درصد

ایالت های گوجورات و راجستان هند نیز به ترتیب بیشترین میزان تولید زیره کشور هند را دارند و سهم نزدیک به ۹۰ درصدی از کل تولید این کشور را به خود اختصاص داده اند.

بازار مصرف زیره در جهان:

عمده کشورهای مصرف کننده زیره در جهان عبارتند از: هند، مکزیک، پرتغال، اسپانیا، ترکیه، چین، ژاپن، هند، فرانسه و مراکش، مالزی، پاکستان، آلمان و انگلیس.

نمودار میله ای زیر، نشان دهنده ی رتبه و حجم صادرات کشور های جهان است.

 نقشه جغرافیایی بر اساس پتانسیل صادراتی:

در این نقشه هر کشور با دایره و رنگ مربوط به منطقه آن نشان داده شده است. دایره داخلی و پررنگ تر هر کشور نشانگر میزان صادرات واقعی به آن کشور است و دایره کمرنگ تر دور آن نشان دهنده پتانسیل موجود بازار در آن کشور است. درصد نوشته شده در هر دایره بیانگر درصد پتانسیل صادرات به آن کشور است. بیشترین ظرفیت و پتانسیل صادراتی برای صادرات این محصول از ایران را کشورهای هند، امارات و افغانستان دارا هستند ایران اما نزدیکترین ارتباط صادراتی را با عراق دارد. البته بیشترین ظرفیت تقاضا برای زیره در بازار آمریکا وجود دارد.

عوامل موثر بر تقاضای زیره: 

میزان تقاضای خارجی و قیمت های صادراتی

میزان نیاز دیگر صنایع مانند ماشین های کشاورزی، کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات به زیره 

تقاضای روزافزون برای داروها و مواد بهداشتی و آرایشی با منشا طبیعی

   عوامل موثر بر عرضه زیره :

یارانه ها و بیمه های کشاورزی

تولید کنندگان این بخش همواره با خسارات ناشی از بروز حوادث قهری و بلایای طبیعی روبه رو هستند و زندگی اقتصادی آنها در معرض خطرات جدی قرار دارد، به طوری که این امر موجب می شود کشاورزان همواره نگران بازپرداخت هزینه های مختلف باشند. اهمیت بیمه محصولات موجب، ایجاد امنیت تولید و سرمایه گذاری در بخش کشاورزی می شود.  

زمین مرغوب و دسترسی به آب

آبیاری باید با دقت انجام گیرد. زیره در هنگام گل دهی و تشکیل میوه، به حداقل آبیاری نیاز دارد. آبیاری زیاد نه تنها سبب کاهش عملکرد می شود، بلکه شرایط را برای ابتلاء به بیماریهای قارچی مهیا می کند.

انواع کودهای حیوانی برای رشد زیره

فراوانی کودهای حیوانی به عنوان نهاده  و عامل ضروری برای رشد زیره در قیمت این محصول و در نتیجه عرضه آن موثر است.    

فعالین بازار آتی زیره سبز چه کسانی هستند؟

· کشاورزان و سایر افرادی که قصد دارند در آینده این محصول را به فروش برسانند و نگران کاهش قیمت زیره سبز در هنگام فروش هستند.

· افرادی که قصد دارند در آینده این محصول را خریداری کنند و نگران افزایش قیمت زیره سبز هنگام خرید آن هستند

· افرادی که قصد سرمایه گذاری و کسب سود از طریق پیش‌بینی صحیح قیمت‌ها از این بازار را دارند.

ساعت معاملاتی:

بازه زمانی معامله قراردادهای آتی زیره سبز در روزهای مختلف، به شرح زیر است:

روزهای شنبه تا چهارشنبه: از ۱۰:۰۰ الی ۱۷:۰۰
روزهای پنجشنبه‌ها: ۱۰:۰۰ الی ۱۶:۰۰
آخرین روز معاملاتی: ۱۰:۰۰ الی ۱۵:۳۰

نکته: منظور از آخرین روز معاملاتی، تاریخ سررسید هر قرارداد است.

حد نوسان قیمت روزانه، صف خرید و صف فروش در معاملات آتی زیره سبز

 محدود به (%۵±)

مهم‌ترین مشخصات قراردادهای آتی زیره سبز

از مهم‌ترین مشخصات قراردادهای آتی زیره سبز می‌توان به اندازه قرارداد، نماد معاملاتی، حداقل تغییر قیمت سفارش، سقف موقعیت تعهدی باز و … اشاره کرد.

اندازه قرارداد:

یکی از ویژگی‌های اصلی یک قرارداد آتی، اندازه هر قرارداد است. در قراردادهای آتی کالا، اندازه هر قرارداد توسط بورس تعیین می‌شود و سرمایه‌گذاران صرفاً می‌توانند مضرب‌های صحیحی از این مقدار را مورد معامله قرار دهند. در حال حاضر، اندازه قراردادهای آتی زیره سبز در بورس کالا، ۱۰۰ کیلوگرم زیره سبز است. به عبارتی سرمایه‌گذاران طی انجام خرید یا فروش یک قرارداد آتی زیره سبز، ۱۰۰ کیلوگرم زیره خریداری یا به فروش می‌رسانند. با توجه به اینکه هر قرارداد شامل ۱۰۰ کیلوگرم است، بنابراین اگر سرمایه‌گذاری قصد خرید یا فروش ۶۰۰ کیلو زیره سبز را در معاملات آتی زیره سبز داشته باشد، می‌بایست ۶ قرارداد آتی زیره سبز خرید کرده یا به فروش برساند.

حداقل تغییر قیمت سفارشات (tick price):

برای واردکردن قیمت سفارشات، در سامانه معاملات آتی محدودیتی وجود دارد. به این صورت که قیمت‌های واردشده به سیستم، حتماً باید مضربی از یک عدد که توسط بورس تعیین‌شده، باشد. درواقع تغییر قیمت‌ها در آتی زیره سبز باید ۱۰ تومان به ۱۰ تومان انجام شود. به‌عنوان‌مثال اگر معامله گری قصد واردکردن سفارشی باقیمت ۵۹٫۶۵۳ ریال دارد، ناچار است سفارش خود را بر روی یکی از قیمت‌های ۵۹٫۶۰۰ و یا ۵۹٫۷۰۰ قرار دهد.

سقف موقعیت تعهدی باز:

 بر اساس دستورالعمل اجرایی معاملات آتی، اتخاذ موقعیت‌های تعهدی باز با محدودیت‌هایی روبرو است؛ به این معنی که یک مشتری مجاز نیست بیش‌ازحد معینی که توسط هیئت پذیرش تعیین می‌شود، موقعیت تعهدی اخذ کند.

سقف مشتریان حقیقی: حداکثر ۳۰۰ موقعیت تعهدی خرید و موقعیت فروش 

سقف مشتریان حقوقی: اخذ ۳۰۰ موقعیت در هر نماد معاملاتی وافزایش تا ۱۰ درصد موقعیت‌های تعهدی باز در آن نماد

بازارگردان: اخذ ۱۰۰۰ موقعیت در هر نماد معاملاتی وافزایش تا ۲۰ درصد موقعیت‌های تعهدی باز در آن نماد در بازار 

چطور می‌توان از آربیتراژ در این بازار سود برد؟

خرید و فروش هم‌زمان یک کالا برای کسب سود از تفاوت قیمت در دو بازار فیزیکی و آتی، آربیتراژ گفته می‌شود. به عبارتی سود آربیتراژی زمانی ایجاد می‌شود که یک کالای مشابه در دو بازار مختلف عرضه می‌شود اما قیمت های یکسانی ندارد. به عنوان مثال می‌توان زیره سبز را در بازار فیزیکی خریداری کرد و در بازار آتی با قیمت بالاتری فروخت و از این اختلاف قیمت سود کسب کنیم.

وجه تضمین:

وجه تضمین اولیه مربوط به هر قرارداد آتی زیره سبز با توجه به فرمول زیر محاسبه و دریافت می‌شود. مبنای محاسبه وجه تضمین در این فرمول، میانگین قیمت‌های تسویه روزانه در کلیه سررسیدهای قراردادهای آتی کالا دارایی پایه مربوطه، تعیین شده است. وجه تضمین در پایان هر روز معاملاتی بر اساس این فرمول تعدیل می‌شود و پس از دو روز کاری، اعمال می‌شود. در امیدنامه آمده که وجه تضمین اولیه عددی ثابت در حدود ۲۰ درصد ارزش دارایی پایه قرارداد و قابل تعدیل با توجه به نوسانات بازار طبق ضوابط بورس است

حداقل وجه تضمین:

حداقل وجه تضمین قراردادهای آتی زیره سبز معادل ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه آن است

نکته :وجه تضمین از طریق شرکت بورس کالا تعیین می‌شود و ممکن در بازه‌های زمانی مختلف، مقدار دیگری باشد. لذا توصیه می‌شود همواره برای اطمینان از وجه تضمین جاری، به سایت بورس کالا مراجعه شود.

کارمزد معاملات قراردادهای آتی زیره سبز:

	کارمزد خریدار	کارمزد فروشنده
کارگزار	۰۰۰۴/۰ ارزش هر قرارداد	۰۰۰۴/۰ ارزش هر قرارداد
بورس کالا	۰۰۰۲/۰ ارزش هر قرارداد	۰۰۰۲/۰ ارزش هر قرارداد
حق نظارت سازمان	______________	_____________
جمع	۰۰۰۶/۰ ارزش هر قرارداد	۰۰۰۶/۰ ارزش هر قرارداد

کارمزد تسویه و تحویل:

کارگزار	۰۰۰۴/۰ ارزش هر قرارداد برحسب آخرین قیمت تسویه
بورس کالا	۰۰۱/۰ ارزش هر قرارداد برحسب آخرین قیمت تسویه
جمع	۰۰۱۴/۰ ارزش هر قرارداد برحسب آخرین قیمت تسویه

جرائم عدم اعلام آمادگی تحویل و نکول:

الف) کسر ۲ درصد ارزش قرارداد به عنوان جریمه عدم ارائه رسید انبار از طرف مشتریان فروشنده

ب) کسر ۲ درصد ارزش قرارداد به عنوان جریمه  عدم واریز وجه ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی

ج) کسر یک درصد از ارزش قرارداد به عنوان جریمه عدم ارائه گواهی آمادگی تحویل در مهلت مقرر از سوی هر کدام از خریداران یا فروشندگان

نکته: به شرط رخ دادن موارد فوق، درصورتی که قیمت بازار نقدی دارایی پایه از قیمت تسویه روزانه آخرین روز معاملاتی بیشتر باشد، تفاوت این دو نرخ به نفع مشتری خریدار از فروشنده اخذ می‌گردد. همچنین در صورتی که قیمت بازار نقدی دارایی پایه از قیمت تسویه روزانه آخرین روز معاملاتی کمتر باشد، تفاوت این دو نرخ به نفع مشتری فروشنده از خریدار اخذ میشود