به گزارش بیداربورس با توجه به پیشنویس هایی که تا امروز از بودجه ۱۴۰۱ منتشر شده، میتوان رویکرد کلان آن را حدس زد اما هنوز باید منتظر باشیم تا دستپخت دولت سیزدهم برای اقتصاد را بچشیم. نکته جالب توجه در پیش نویس های بودجه کمبود درآمدهای دولت است. برای مثال در حالی که در بودجه ۱۴۰۰، دولت از منبع اوراق اجازه تامین مالی ۱۲۵ هزار میلیارد تومانی داشت این رقم دربودجه ۱۴۰۱ به ۴۰ هزار میلیارد تومان کاهش یافته است. باید ببینیم دولت چه منبع درآمدهایی برای خود در نظر گرفته که دل از انتشار اوراق کنده است. آیا به استقراض از بانک ها و چاپ پول رو می‌آورد که خود تورم‌زاست یا دل به درآمد ناشی از فروش نفت و رفع تحریم ها بسته است.

در بودجه پیشنویس قیمت گاز صنعت فولاد برابر با خوراک پتروشیمی‌ها در نظر گرفته شده است. البته یک نکته بسیار مهم این است که قیمت گاز به صورت ریالی در مهر، دقیقا برابر با شهریور گزارش شده است. به بیان دیگر دولت برای قیمت گاز یک سقف قرار داده که طبق محاسبات ما ۱۷.۵ سنت بوده است.

حذف تلویحی دلار نیمایی در بودجه

 قیمت گاز پتروشیمی ۴۱۰۰ و قیمت گاز فولاد ۱۲۳۴ تومان در شهریور و مهر گزارش شده که بی‌تغییر بوده است. این رویداد مثبتی است. در خصوص قیمت گاز بودجه، برای سایر صنایع همچنان ۱۰درصد قیمت خوراک پیشنهاد شده است. در خصوص صنعت فولاد، انتظارها این است که در نهایت ۵۰درصد قیمت گاز پتروشیمی مصوب شود و این مساله سال گذشته نیز وجود داشت. با این حال باید توجه کنیم که مجموع مصرف گاز طبیعی در کل پروسه تبدیل سنگ‌آهن به فولاد ۳۰۰مترمکعب است. به عبارتی اکنون تبدیل سنگ آهن به شمش ۳۶۰هزار تومان هزینه گاز دارد که در بودجه این رقم ۱.۲میلیون تومان پیشنهاد شده است. در حالی ۸۴۰هزار تومان افزایش هزینه انرژی روی یک تن فولاد در بدترین حالت اتفاق خواهد افتاد که، قیمت فولاد اگر به جای دلار نیما با اسکناس سنا قیمت گذاری شود، افزایش ۲.۵میلیون تومانی را تجربه خواهد کرد.

تاثیر محدود قطعی گاز بر بورس

ضمنا کل این افزایش قیمت گاز برابر با ۳۵دلار در هر تن محصول نهایی است درحالی که قیمت جهانی و قیمت دلار، نوسانات بسیار شدیدتری را تجربه میکنند. ازاین زاویه تغییرات قیمت گاز و اثر آن بر بازار سهام، اثر روانی بزرگ و اثر ریالی محدود (۶درصد در سناریو بدبینانه) دارند.

رشد ۳ برابری درآمد دولت از معادن

در خصوص عوارض و حقوق معدنی نیز باید توجه کنیم که قیمت‌های جهانی رشد بااهمیتی داشته و حقوق معادن درصدی از مبلغ فروش است. ازاین جهت که مبالغ فروش و مقدار تولید کل کشور افزایش یافته، طبعا بدون تغییر در نرخ حقوق معدنی، این بخش از درآمد دولت نسبت به بودجه سال گذشته حداقل باید سه برابر رشد کند چون درآمد این بخش به صورت واقعی از بودجه سال ۱۴۰۰ بالاتر است و مقایسه بودجه سال ۱۴۰۱ با بودجه سال ۱۴۰۰ که انحراف مثبت مساعد دارد، امر صحیحی نیست.

برق صنعت فولاد حدود ۵۶۰تومان است

 در خصوص قیمت برق، نرخ این بخش بر اساس ECA تعیین می‌شود و برق صنعت فولاد حدود ۵۶۰تومان است که مشمول قیمت‌گذاری دستوری نبوده و بر اساس شاخص تورم و یورو تعیین می‌شود لذا تغییری در این بخش نخواهیم داشت.

پیش بینی قیمت دلار در بودجه ۱۴۰۱

در این خصوص محمد حسینی، مشاور رئیس کمیسیون برنامه وبودجه در مورد بودجه سال ۱۴۰۱ شرکت‌های دولتی گفت: برای شرکت ملی نفت یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه فروش نفت با قیمت هر بشکه نفت ۶۰ دلار و نرخ ارز ۲۳ هزار تومان پیش بینی شده است. البته در خصوص نرخ ارز سناریوهای مختلفی مطرح شده که بازه آن بین ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان هم مطرح شده است. برای فروش نفت نیز از ۸۰۰ هزار بشکه (بدبینانه) تا ۱.۵ میلیون بشکه (خوش بینانه) با قیمت هر بشکه ۶۰ تا ۷۰ دلار مطرح شده است.

تبدیل نیما به سنا

به طور کلی، بودجه اثرات روانی بااهمیتی دارد اما از نظر ما با توجه به افزایش نرخ دلار و تبدیل نیما به سنا، میزان سود قابل تحقق شرکت‌ها حتی با تصویب پیش‌نویس بودجه، روندی صعودی خواهد داشت. یکی از موضوعات مهم برنامه مالی دولت نرخ تسعیر ارز است که طبق گفته یک منبع آن محاسبات ریالی درآمدهای نفتی در بودجه ۱۴۰۱ با دلار ۲۳ هزار تومانی محاسبه شده است همچنین بودجه ارزی شرکت‌ها هم با همین نرخ در نظر گرفته شده است. همچنین بودجه ارزی شرکت‌ها هم با همین نرخ در نظر گرفته شده اما احتمالا تمام قیمت‌ها براساس ETS خواهد بود.

تکلیف ارز ۴۲۰۰ تومانی مشخص میشود؟

اما از دیگر موضوعات مهم و جنجالی بودجه سال آینده تعیین تکلیف ارز ۴٢٠٠ تومانی است که هنوز درباره آن هیچ تصمیم قطعی گرفته نشده اما برای مابه التفاوت آن، ملاک همان ۲۳ هزار تومان است.

تعیین ضریب افزایش حقوق کارمندان و بازنشستگان دولت

بر اساس ابلاغیه سازمان برنامه و بودجه، میزان علی‌الحساب افزایش حقوق کارکنان شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت در سال بعد، ۱۰ درصد اعلام شده است.  افزایش حقوق سایر کارکنان دولت حتی به طور علی‌الحساب هنوز مشخص نیست. طبق این بخشنامه ضریب حقوق اعلامی در بخشنامه بودجه ۱۴۰۱ ابلاغی توسط رئیس جمهور ملاک محاسبه و تنظیم نهایی هزینه پرسنلی تمامی شرکت های دولتی خواهد بود.

افزایش ۱۰درصدی حقوق تکذیب شد

 البته پس از انتشار این خبر و حواشی بسیار زیاد پیرامون آن، این خبر از سوی نمایندگان مجلس تکذیب شد. پس از آن، سیدمسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه در مورد امیزان افزایش حقوق و حداقل حقوق سال ۱۴۰۱ توضیحاتی را ارائه داد که بر مبنای آن، دریافتی‌های پایین تا بالای ۳۰ درصد بیشتر می‌شود اما برای کسانی که چندین بار افزایش حقوق داشته‌اند، کمترین افزایش اعمال می‌شود؛ که احتمالا همان حدود ۱۰ درصد است. به عبارتی در سال آتی افزایش حقوق‌ها به صورت پلکانی خواهد بود. بدین معنا که کارمندانی که کمترین حقوق را دریافت می‌کنند از افزایش حقوق بالاتری برخوردار خواهند بود و برعکس.

حداقل حقوق ۵ میلیون تومان

اخیرا نیز حمیدرضا حاجی بابایی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه و محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در مورد افزایش حقوق کارمندان در سال آینده، بر در نظر گرفتن نرخ تورم تاکید کرده‌اند. بر این اساس، اگر نرخ تورم تا پایان سال جاری حدود ۴۰ درصد باشد، حداقل حقوق کارمندان در سال ۱۴۰۱ می‌تواند به پنج میلیون تومان برسد، این در حالی است که در روزهای اخیر خبرهایی از حداقل حقوق ۴میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی هم به میان آمده است.

عیدی کارمندان دولت در سال ۱۴۰۱ چقدر است؟

در بخشنامه بودجه شرکت‌ها در مورد پیش بینی عیدی ۱۴۰۱، اعلام شده است که مبلغ پاداش پایان سال در بودجه پیشنهادی یک میلیون و ۶۵۰ هزار تومان علی‌الحساب پیش بینی می‌شود و مبلغ قطعی آن به تصویب هیات وزیران خواهد رسید. این پیش بینی برای عیدی کارکنان دولت نیست و فعلا در بخشنامه بودجه شرکت‌ها آمده ولی در نهایت رقم عیدی کارکنان هر دو بخش متفاوت نخواهد بود.

سال گذشته ۳۰۰ تومان بالاتر تصویب شد

رقم یک میلیون و ۶۵۰ هزار تومانی عیدی سال آینده نیز نهایی نیست و با تغییرات ضریب حقوق دستخوش افزایش خواهد شد، این در حالی است که در بودجه سال گذشته عیدی کارکنان یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان پیش‌بینی شد، ولی در نهایت با توجه به تغییرات ضریب، هیات دولت در پایان سال میزان عیدی را یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تعیین کرد

فروش اوراق دولتی در بورس

در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ یکی از ویژگی‌های بخش درآمدی در بودجه سال ۱۴۰۱ مربوط به درآمدهای مربوط به فروش اوراق می‌شود که طبق آخرین جمع بندی‌های فروش اوراق جدید در سال آینده به ۴۰ هزار میلیارد تومان خواهد رسید. همچنین در سال ۱۴۰۱ حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان از اوراق فروخته شده در سال‌های گذشته باید بازپرداخت شود. لازم به ذکر است در سال جاری تاکنون ۱۳۲ هزار میلیارد تومان اوراق فروخته شده که در سر فصل واگذاری دارایی‌های مالی قرار دارد.

درآمد حاصل از فروش اموال و دارایی دولت

در شرایط سخت فروش نفت امروز یکی از مهم ترین منابع درآمدی دولت فروش اموال و دارایی‌های متعلق به دولت است اما طبق گزارشی که از بودجه سال آینده به گوش میرسد، درآمد حاصل از فروش اموال و دارایی دولت در بودجه ۱۴۰۱ عدد بالایی نیست و آنچه تعیین شده نزدیک به ۳۰ هزار میلیارد تومان است البته اجازه‌هایی برای فروش اموال به اقتضای شرایط هم در نظر گرفته شده‌ است.

صندوق‌های استانی،  منابعی برای درآمد دولت

یکی از منابع تامین اعتبار صندوق‌های استانی، از محل فروش اموال و دارایی دولت خواهد بود. دولت تصمیم به تشکیل صندوق‌های توسعه استانی گرفته است، قرار بر این است مجموعه صندوق کارآفرینی امید تغییر ماهیت داده شود و تحت عنوان توسعه و پیشرفت ایران فعالیت کند و در تمام استان‌ها شعبه داشته باشد. البته اساسنامه این صندوق اصلاح خواهد شد و قرار بر این است که از محل‌هایی مانند مازاد هدفمندی یارانه‌ها،‌ منابع اشتغال در نظر گرفته شده در تبصره ۱۸ و فروش اموال دولت در هر استان منابع این صندوق تامین و با هدایت شورای برنامه ریزی استان صرف پروژه‌های استان شود.

درآمد نفتی در بودجه ۱۴۰۱

مشاور کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در خصوص پیش‌بینی بودجه ۱۴۰۱ گفت: قیمت هر بشکه نفت بر اساس نرخ اوپک و همچنین استعلام قیمت از کشورهای همسایه صادرکننده نفت در بودجه برآورد می‌شود، بنابراین منابع صادراتی نفت در بودجه ۱۴۰۱ بر مبنای بشکه‌ای ۵۵دلار و میزان صادرات تخمین زده‌شده روزانه ۱.۲ میلیون بشکه است، بنابراین حدوداً ۲۴ میلیارد دلار منابع حاصل از صادرات نفت در سال ۱۴۰۱ تخمین زده می‌شود، از این میزان ۱۱ میلیارد دلار آن سهم دولت، ۳.۵ میلیارد دلار سهم شرکت نفت و ۹.۵ میلیارد دلار آن به صندوق توسعه ملی می‌رسد.