چهار اتفاق مهم در بودجه ۱۴۰۱

· حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی و تثبیت دلار بودجه روی ۲۳ هزار تومان

· انتشار ۹۶ هزار میلیارد تومان اوراق

· افزایش ۷۷ درصدی مالیات

· افزایش ۲۷ درصدی درآمد دولت فروش نفت با توجه به تحریم ها

شوک بودجه

به گزارش بیداربورس مهم ترین نکته ای که از آن به عنوان شوک بودجه به بازارها یاد میشود نرخ گاز است که به عنوان خوراک و سوخت مطرح است. نرخ  سوخت صنایع برای فولادی ها ۱۰۰ درصد نرخ خوراک در نظر گرفته شده و البته طبق برخی شنیده ها این عدد به ۵۰ درصد خواهد رسید و سقف ۲۵۰۰ تومان را خواهد داشت. برخلاف خوشبینی در بازار سهام، دولت در لایحه بودجه سال آینده نرخ سوخت فولادی‌ها، پتروشیمی‌ها و پالایشی‌ها را معادل نرخ خوراک مصرفی پتروشیمی ها قرار داد. این در حالی است که در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ این نرخ با تخفیف هفتاد درصد به صنایع فروخته میشد.

عنوان	قانون بودجه سال ۱۴۰۰	لایحه بودجه سال ۱۴۰۱	تغییرات(درصد)
منابع بودجه کل کشور	۲۸۸۲ هزار میلیارد تومان	۳۶۳۱ هزار میلیارد تومان	۲۵.۹
بودجه عمومی دولت	۱۳۷۳ هزار میلیارد تومان	۱۵۰۵ هزار میلیارد تومان	۹.۶
بودجه شرکت‌های دولتی، موسسات انتفاعی وابسته به دولت و بانک‌ها	۱۵۷۱ هزار میلیارد تومان	۲۲۳۱ هزار میلیارد تومان	۴۲
درآمدهای اختصاصی	۹۵.۸ هزار میلیارد تومان	۱۳۳ هزار میلیارد تومان	۳۸.۸
منابع عمومی دولت	۱۲۷۷ هزار میلیارد تومان	۱۳۷۲ هزار میلیارد تومان	۷.۵
درآمدها	۴۵۴ هزار میلیارد تومان	۶۶۴.۴ هزار میلیارد تومان	۴۶.۳
واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای	۳۹۵.۵ هزار میلیارد تومان	۴۰۸ هزار میلیارد تومان	۳.۱
واگذاری دارایی‌های مالی	۴۲۷.۴ هزار میلیارد تومان	۲۹۹ هزار میلیارد تومان	۳۰-
هزینه جاری	۹۱۸.۹ هزار میلیارد تومان	۹۶۵ هزار میلیارد تومان	۵.۱
بودجه عمرانی	۱۷۶.۲ هزار میلیارد تومان	۲۵۱ هزار میلیارد تومان	۴۲
تملک دارایی‌های مالی	۱۸۲ هزار میلیارد تومان	۱۵۵ هزار میلیارد تومان	۱۴.۸-
مالیات	۳۲۰ هزار میلیارد تومان	۵۲۶ هزار میلیارد تومان	۶۴.۳
درآمد نفت	۳۴۹ هزار	۳۸۱ هزار میلیارد تومان	۹.۱
میزان صادرات نفت	۲.۳ میلیون بشکه	۱.۲ میلیون بشکه	۴۷.۸-
قیمت هر بشکه نفت	۴۰ دلار	۶۰ دلار	۵۰
نرخ تسعیر ارز	حدود ۱۱ هزارتومان	۲۳هزار تومان	۱۰۹
معافیت مالیاتی حقوق	۴ میلیون	۵ میلیون	۲۰
افزایش حقوق	۲۵ درصد	بین ۵ تا ۲۹ درصد	-

اعداد مهم در بودجه ۱۴۰۱

خوشبینی دولت به مذاکرات

دولت پیش‌بینی کرده که امسال از محل فروش نفت ۳۸۱ هزار میلیارد تومان درآمد کسب کند و ۳۵۱ هزار میلیارد تومان از این درآمد، از محل صادرات نفت است. این در حالیست که در بودجه ۱۴۰۰ درآمد حاصل از فروش نفت ۳۴۹ هزار میلیارد تومان بوده است. در حالیکه دولت در تمام زمان تحریم‌ها نتوانست بیش از روزانه ۷۰۰ هزار بشکه نفت به فروش برساند، میزان فروش روزانه نفت در سال ۱۴۰۱ را ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه پیش‌بینی کرده است.

نرخ تسعیر دلار ۲۳ هزار تومانی

اما دلیل اصلی افزایش سهم نفت در بودجه به حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برمیگردد. چرا که در سال گذشته دولت ۸ میلیارد دلار از منابع نفتی را صرف واردات کالاهای اساسی و دارو با نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی کرده و مابقی را با نرخ دلار ۱۷۵۰۰ تومان محاسبه کرد اما این رقم در لایحه بودجه ۱۴۰۱ با نرخ دلار ۲۳۰۰۰ تومانی محاسبه شده به همین دلیل رقم محاسباتی نفت در بودجه نیز افزایش یافته است

دولت ۲۰ درصد از سهم صندوق توسعه ملی را برداشت می‌کند

از سهم ۴۰ درصدی صندوق توسعه ملی در سال آینده، طبق پیش‌بینی که در لایحه بودجه انجام شده دولت فقط ۲۰ درصد را واریز خواهد کرد و ۲۰ درصد مابقی به دولت اختصاص پیدا می‌کند.

· به وزارت نفت این مجوز داده شده تا نسبت به احداث پالایشگاه نفت سنگین به ظرفیت ۳۰۰ هزار بشکه در روز اقدام کند.

· تخصیص ۱۵ هزار میلیارد تومان برای اجرای قیر تهاتری

بودجه و مالیات

رشد ۷۷ درصدی درآمدهای مالیاتی

اعداد و ارقام لایحه بودجه ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که میزان درآمدهای مالیاتی حدود ۵۲۷ هزار میلیارد تومان برآورد شده،  با توجه به درآمد حدود ۳۲۵ هزار میلیارد تومانی در بودجه۱۴۰۰، میتوان گفت که رشد قابل توجهی پیدا کرده، سال گذشته درآمد مالیاتی ۲۱.۱ درصد از درآمدهای دولت را پوشش میداد که با توجه به عدم تحقق درآمدهای نفتی پیشبینی میشود تا پایان سال به ۳۰.۶ درصد برسد. اما در لایحه بودجه ۱۴۰۱، با توجه به رشد ۷۷ درصدی درآمدهای مالیاتی این رقم به ۳۴.۹ درصد رسیده است.

مالیات از خودرو و مسکن‌

برای اولین بار همه خودروهای بالای ۱ میلیارد تومان و منازل مسکونی و ویلاهای بالای ۱۰ میلیارد تومان مشمول مالیات بر دارایی می‌شوند که به صورت سالانه اخذ میشود.

مالیات مستقیم از سپرده بانکی حقوقی‌ها

سود سپرده اشخاص حقوقی مشمول مالیات می‌شود. خط آخر تبصره ۶ لایحه بودجه، پیام مهمی را برای شرکت‌ها و اشخاص حقوقی به همراه دارد. «سود یا جوایز متعلق به حساب‌های پس‌انداز و سپرده‌های مختلف نزد بانک‌های ایرانی یا موسسات اعتباری غیربانکی مجاز. این معافیت شامل سپرده‌هایی که بانک‌ها یا موسسات اعتباری غیربانکی مجاز نزد هم ‌می گذارند نخواهد بود.» بنابراین در این بند تصریح شده که در سال ۱۴۰۱ قانون مالیات‌های مستقیم در خصوص اشخاص حقوقی جاری نمیشود.

· افزایش قیمت ۳ تومانی هر SMS

· مناطق آزاد تجاری صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی مشابه سرزمین اصلی مشمول پرداخت مالیات ارزش افزوده خواهند بود.

· افزایش هزار میلیارد تومانی مالیات سیگار

· جمع‌آوری کتب درسی مستعمره، دفترچه و مجلات مصرفی در پایان هر سال تحصیلی برای پرداخت سرانه مدارس

معافیت های مالیاتی

معافیت مالیاتی در ۱۴۰۱ منوط به رفع تعهد ارزی

برخورداری از معافیت مالیاتی برای درآمدهای حاصل از صادرات کالا، خدمات و هرگونه جایزه و مشوق‌های صادراتی منوط به بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور است.

حذف معافیت مالیاتی موسسات کنکوری

معافیت مالیاتی فعالیت‌های مربوط به انتشارات کمک‌درسی صرفاً تا سقف ۲ میلیارد ریال در سال قابل اعمال اعلام شده و نکته مهم‌تر اینکه معافیت مالیاتی مؤسسات کنکور دانشگاه‌ها حذف شده است.

معافیت‌های بیمه‌ای تامین اجتماعی برای دهک‌های درآمدی

بیمه شدگان قرار گرفته در دهک‌های پنجم تا هفتم در آمدی، به ازای هر دھک سه درصد از معافیت بیمه ای موجود کسر و دهکهای هشت و بالاتر مشمول معافیتهای بیمه‌ای نخواهند بود.

· حقوق تا ۵ میلیون و سقف ۶۰ میلیون تومان در سال معاف از مالیات است

· اختصاص ۴.۵ میلیارد یورو اعتبار برای تقویت بنیه دفاعی

معیشت در مالیات

حذف یارانه نقدی ثروتمندان

طی حدود ۱۰ سالی که از اجرای هدفمندی یارانه‌ها می‌گذرد، به دلیل عدم ضمانت قانون، هنوز اتفاق قابل توجه و مؤثری در این حوزه رخ نداده است؛ به جز حذف ۴ میلیون نفر در سال ۹۴ که البته آن هم با اعتراض حذف شدگان همراه شد و با توجه به اعلام وزارت تعاون، یک میلیون نفر از حذف شدگان به صف دریافت یارانه نقدی بازگشتند.

عدم تغییر مبلغ یارانه نقدی

دیگر بحث مهم در لایحه بودجه ۱۴۰۱، تثبیت نرخ مربوط به یارانه نقدی (از سال ۸۹) و معیشتی (از سال ۹۸) است که مقرر شده بدون تغییر و همانند سال ۱۴۰۰ پرداخت شود؛ به طوری که در لایحه ۴۲ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان بابت یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی و یارانه غیرنقدی پیش بینی شده که این مبلغ طی سال‌های گذشته همواره در همین حدود ثابت بوده است. برای یارانه معیشتی که بعد از افزایش قیمت بنزین پرداخت می‌شود ۳۱ هزار میلیارد تومان پیشبینی شده است. البته باید توجه داشت که دولت سیزدهم وعده پرداخت یارانه ۱۱۰ هزار تومانی داده است که احتمالا با حذف تعداد یارانه بگیران اجرایی میکند.

آب بهای پرمصرف‌ها گران شد

دولت تصمیم گرفته آب بهای مشترکان آب شهری را به‌ازای هر مترمکعب فروش آب شرب بالاتر از الگوی تعیین شده به میزان ۱۵ درصد گران کند.

افزایش سن بازنشستگی

یکی از مهم‌ترین مباحث مطرح شده در لایحه مربوط به افزایش سن بازنشستگی است. در بسیاری از کشورها سن بازنشستگی کارمندان بر اساس سن امید به زندگی تعریف می‌شود. اما در ایران اگرچه سن امید به زندگی بین ۷۲ تا ۷۴ سال است اما سن بازنشستگی برای مردان ۶۰ سال و برای زنان ۵۵ سال است؛ یعنی افراد بسیار زود از بازار کار خارج می‌شوند و به همان تناسب نیز وارد لیست مستمری‌بگیران صندوق‌های بازنشستگی می‌شوند. این مساله سبب می‌شود که تعداد بیمه‌پردازان صندوق‌های بازنشستگی کاهش و تعداد مستمری‌بگیران آن افزایش پیدا کند

حقوق‌ها چه تغییری می‌کنند؟

حقوق کارکنان از مهم‌ترین مباحث معیشتی بودجه است که طبق لایحه بودجه، دولت افزایش پلکانی حقوق را برای سال آینده در دستور کار قرار داده است به گونه‌ای که متوسط افزایش حقوق ۱۰ درصد خواهد بود اما برای طبقات پایین‌تر از این رقم، حقوق بیشتر افزایش پیدا خواهد کرد که بر همین اساس افزایش حقوق در سال آینده بین ۵ تا ۲۹ درصد متغیر خواهد بود. حداقل حقوق کارکنان برای سال بعد چهار میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است به طوری که تاکید شده بعد از اعمال افزایش‌های پیش بینی شده نباید دریافتی کارکنان کمتر از چهار میلیون و ۵۰۰ هزار تومان باشد.

افزایش قابل توجه عوارض خروج از کشور

در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ بر خلاف سال های گذشته میزان عوارض خروج از کشور برای هر نفر مشخص نشده است. به طور کلی در بخش درامدهای دولت در بخش مالیات بر کالاها و خدمات عوارض خروج مسافر از مرزهای کشور هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان پیشبینی شده است. این درحالی است که این میزان در لایحه بودجه سال جاری، ۱۱۰ میلیارد تومان بود.

بورس و مالیات

کاهش ۲۴ هزار میلیارد تومانی در واگذاری‌ها

یکی از نکات جذاب بودجه برای فعالان بورسی به کاهش سهم بورس در تامین مالی دولت برمیگردد، با توجه به پیش‌بینی های انجام شده در لایجه بودجه ۱۴۰۱، مقرر شده حدود ۷۱هزار میلیارد تومان از سهام شرکت‌ها در بازار سرمایه واگذار شود. در حالی که این رقم در بودجه سال ۱۴۰۰ بیش از ۹۵ هزار میلیارد تومان بود، بنابراین واگذاری سهام شرکت‌های دولتی در سال آینده، ۲۴ هزار میلیارد تومان کمتر از آنچه برای سال جاری بود، پیش‌بینی شده است که نشان از تغییر رویکرد دولت نسبت به بازار سرمایه دارد.

انتشار اوراق تنها ۸۸ هزار میلیارد تومان

از طرف دیگر انتشار اوراق مالی اسلامی هم کاهش چشمگیری داشته و از ۱۳۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در سال گذشته به ۸۸ هزار میلیارد تومان رسیده است. البته که برخی کارشناسان اعتقاد دارند که دولت برای هزینه های جاری و بازپرداخت اوراق قبلی باید بیش از اینها اوراق منتشر کند، با این حال باید منتظر ماند و دید که آیا دولت سر حرف بودجه ای خود میماند یا مثل دولت پیشین بیش از رقم مشخص شده در بودجه دست به انتشار اوراق میزند.

· اجازه تهاتر مطالبات ایدرو و ایمیدرو با بدهی این دو سازمان بابت مالیات و سود سهام از طریق گردش خزانه به دولت

تمرکز بودجه عمرانی بر مشکلات تنش آبی و خشکسالی 

اعتبارات منابع آب از ۹.۳ هزار میلیارد تومان در قانون بودجه ۱۴۰۰ به ۲۲.۳ هزار میلیارد تومان در جهت رفع تنش‌های آبی و تقویت آبرسانی پایدار به مناطق ضروری شهری و روستایی؛ افزایش یافته است. اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه (بودجه عمرانی) نسبت به سال ۱۴۰۰ با بیش از ۴۳ درصد رشد به ۲۵۱ هزار و ۸۱۵ میلیارد تومان رسیده است. 

· سهم بالای تلویزیون (بودجه پنج هزار و ۲۸۹ میلیارد تومانی صدا و سیما درمقابل  سهم ۲هزار و ۶۱۹ میلیارد تومانی در بودجه ۱۴۰۰ )

· افزایش ۵ درصدی جرائم رانندگی

· افزایش جریمه پرداخت نکردن عوارض آزادراهی(جریمه غیر قابل بخشودگی معادل ۲۰% عوارض مصوب در آزادراه )

· افزایش ۶۰ درصدی جریمه تخلفات صنفی

· افزایش ۳ برابری درآمد دولت از ثبت سفارش

· تعیین سقف ۲۶ میلیارد یورویی تسهیلات فاینایس

· بودجه بانک‌ها و شرکت‌های دولتی ۴۲ %زیاد شد 

· عوارض صادراتی هر راس دام زنده سبک ۵۳ هزار و۷۰۰ تومان و هرکیلو دام زنده سنگین نیز ۱۶ هزار و۷۰۰ تومان

· درآمد حاصل از افزایش عوارض گمرکی واردات لوازم آرایشی ثابت ماند

· ۲ برابر شدن حق‌پخش ورزش

· سهم ناچیز فرهنگ از بودجه (۵۰ هزار میلیون و ۳۸۲ هزار و ۴۳۵ ریال)

· شرکت ملی نفت سهمی از افزایش قیمت بنزین سال ۹۸ نمی‌برد

·  هزینه ثبت ولادت در مهلت قانونی به همراه صدور شناسنامه نوزاد، ۳۰۰ هزار ریال و بعد از ۳ ماه ۵۵۰ هزار ریال

· هزینه صدور شناسنامه مجدد = ۵۰۰,۰۰۰ تا ۱,۲۵۰,۰۰۰ ریال

· هزینه تنظیم سند هویتی به موجب اجرای احکام مراجع قضائی= ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار ریال

· صدور شناسنامه مجدد ناشی از فقدان (نوبت دوم) = یک میلیون و ۵۰۰ هزار ریال

· صدور شناسنامه مجدد ناشی از فقدان (نوبت سوم و بعد آن)= سه میلیون و ۵۰۰ هزار ریال

· تغییر نام و نام خانوادگی (نوبت اول)= سه میلیون ریال