بنزین ۱۵ هزار تومانی

به گزارش بیداربورس به گفته کارشناسان قیمت آزاد بنزین معادل ۹۰ درصد فوب خلیج فارس خواهد بود و مبنای تبدیل قیمت دلاری به ریالی هم نرخ نیمایی ارز است. هم اکنون قیمت دلار نیمایی حدود ۲۴ هزار و ۵۰۰تومان است و ۹۰ درصد قیمت بنزین فوب خلیج فارس با ارز نیمایی حداقل ۱۴ - ۱۵ هزارتومان خواهد بود. به این ترتیب در سناریوی جدید احتمال یک بنزین ۲ هزارتومانی یارانه‌ای و یک بنزین آزاد حداقل ۱۵ هزارتومانی خواهد بود.

نکته: دولت هنوز هیچ افزایش قیمتی را اعلام نکرده است.

بنزین در نیم قرن گذشته

در حال حاضر بنزین معمولی با قیمت سهمیه‌ای لیتری ۱۵۰۰ تومان، بنزین معمولی لیتری ۳۰۰۰ تومان توزیع و بنزین سوپر ۳۵۰۰ تومان است. این در حالی است که در فصل آخر سال ۲۰۱۹ ایران پس از ونزوئلا ارزان‌ترین بنزین در جهان را داشت.

در جدول زیر به بررسی قیمت بنزین در ایران طی ۴۰ سال گذشته پرداخته‌ایم:

سهمیه‌بندی بنزین در دولت احمدی نژاد

تیرماه سال ۱۳۸۶ در دولت احمدی نژاد برای اولین بار در ایران قیمت بنزین دونرخی شد و هر لیتر  بنزین سهمیه‌ای با نرخ ۱۰۰ تومان و بنزین آزاد ۴۰۰ تومان عرضه شد اما عمر سهمیه‌ای بودن بنزین کوتاه بود و تنها کمتر از یک دهه اجرایی شد. مدیران وزارت نفت در دولت یازدهم معتقد بودند که دو نرخی بودن سوخت در ایران عامل وقوع فساد اقتصادی کلان است و در نتیجه در سال ۱۳۹۴ با قیمت بنزین ۱۰۰۰ تومانی پرونده بنزین سهمیه‌ای بسته شد. اما بازهم زور مخالفان دو نرخی بودن بنزین نچربید و در سال ۱۳۹۸ همزمان با گران شدن قیمت بنزین کارت‌های سوخت دوباره روی کار آمدند.

سهمیه‌بندی بنزین دروغ است!

با این حال یازدهم اردیبهشت ماه بود که بیژن زنگنه وزیر وقت نفت در پاسخ به سوالی درباره سهمیه‌بندی بنزین و احتمال آغاز فرایند سهمیه‌بندی بنزین از روز بعد اظهار کرده بود که آنچه درباره سهمیه‌بندی بنزین اعلام شده دروغ است و بعداً توضیح بیش‌تری در این باره اعلام خواهد شد.

افزایش قیمت رسمی بنزین

بامداد جمعه ۲۴ آبان ۹۸ بود که شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی ایران از آغاز سهمیه‌بندی بنزین و قیمت‌های جدید خبر داد.

سهمیه‌بندی بنزین براساس متن اطلاعیه شرکت ملی پخش فراوده‌های نفتی

بازار داغ شایعه و تکذیب‌ها

در روزهای گذشته اخباری مبنی بر احتمال افزایش قیمت بنزین به لیتری ۱۴ هزار تومان شنیده شده و در فضای مجازی این طور بیان می‌کنند که قرار است قیمت بنزین سال آینده به ۱۴ هزار تومان رسیده و درآمد حاصله از آن صرف افزایش یارانه نقدی مردم شود. احتمالا این همان طرح پیشنهادی است که قبل از انتخابات و به شکل بسته‌های مختلف در محل اتاق بازرگانی تهران رونمایی شده بود. از سوی دیگر تاکید ابراهیم رئیسی بر حذف یارانه‌های پنهان و صحبت مجلسی‌ها در خصوص واقعی شدن نرخ سوخت، به شایعه افزایش قیمت بنزین رنگ و روی واقعیت میداد. اگرچه گرانی بنزین قویا از سوی مسئولان تکذیب و به طرحی تحت عنوان "بنزین برای همه" ختم شد اما تجربه نشان داده هر خبری که برای مدت زیادی در سطح وسیعی پخش شده و بارها با تکذیب مسوولان روبه رو می شود، پس از مدتی رنگ واقعیت به خود میگیرد. از سوی دیگر هر زمان که شایعه پیرامون افزایش قیمت بنزین در رسانه ها دست به دست می‌شود، نگرانی‌ها درخصوص افزایش بی‌سر و صدا و یک شبه آن مانند آنچه در آبان سال ۹۸ رخ داد، تشدید میشود.

درآمد ۱۸۶ هزار میلیارد تومانی دولت از گرانی بنزین

بر اساس دو سناریو اگر در سال آتی نرخ بنزین سهمیه ای و آزاد به ترتیب به ۳ هزار تومان و ۷ هزار تومان باشد؛ با فرض اینکه در سال ۱۴۰۱ به رقم سال ۹۸ که هنوز کرونا در کشور شیوع پیدا نکرده بود، ۸۹ میلیون لیتر در روز باشد و از سویی از این تعداد یک سوم آنکه حدود ۳۰ میلیون لیتر می شود به صورت سهمیه ای و باقی نیز به صورت آزاد مصرف شوند، درآمد دولت از این افزایش بنزین در روز ۵۱۰ میلیارد تومان و در یک سال حدود ۱۸۶.۱۵ هزار میلیارد تومان می شود. اگر قرار باشد یک سوم این عدد به صورت یارانه معیشتی به افراد پرداخت شود، سهم هر ایرانی از آن حدود ۷۴۰ هزار تومان در سال و حدود ۶۱.۵ هزار تومان در ماه خواهد بود. اگرچه اضافه شدن حدود ۱۲۵ هزار میلیارد تومان به منابع دولت، مبلغ قابل توجهی در شرایط فعلی است. اما آیا تبعات اجتماعی، هزینه های اقتصادی و گستردگی فقر مانند آنچه پس از آبان ۹۸ رخ داد، می تواند کفه ترازو را به سمت اجرایی شدن این سیاست  سنگین کند؟

دومینوی گرانی

به اعتقاد برخی از کارشناسان آزادسازی نرخ بنزین حتی با رقم ۱۴ هزار تومان هم دردی از کسری بودجه دوا نمی‌کند. دولت اگر بخواهد رقم کلانی از یارانه سوخت بکاهد و درآمد ناشی از این صرفه‌جویی را در جهت پوشش کسری بودجه ۵۰ درصدی خود به‌کار بگیرد، باید در عمل بنزین را به قیمت حدود یک دلار عرضه کند. از سوی دیگر تورم فعلی در ایران زندگی اکثریت جمعیت کشور را سخت‌تر از پیش کرده و چرخ تولید دولتی نیز با وجود زیان‌های انباشته و کاهش تقاضا، نمی‌چرخد. پس در حال حاضر افزایش قیمت بنزین موجی از گرانی راه می‌اندازد که به ضرر دولت تمام میشود.

طرح "بنزین برای همه"

در شرایط فعلی اگر کسی خودرو نداشته باشد، نمی‌تواند از سهمیه بنزین استفاده کند.  در حالی که سوخت سرمایه ملی و متعلق به همه مردم است اما کسی که مثلا چهار خودرو داشته باشد، چهار برابر سهمیه دریافت می‌کند که عادلانه نیست و سهم کسی که توان خرید خودرو ندارد، لحاظ نمی‌شود.

اختصاص بنزین به افراد بجای خودرو

در همین راستا سخنگوی دولت در اواخر آذرماه گفت: مقرر شده طرحی به صورت آزمایشی در جزیره قشم و کیش اجرا شود. به طوری که سهمیه بنزین به‌ جای خودروها به افراد اختصاص پیدا کند. قیمت عرضه همان نرخ عادی ۱۵۰۰ تومان برای بنزین سهمیه‌ ای و ۳۰۰۰ تومان برای بنزین آزاد است که هیچ تفاوتی با نرخ کنونی بنزین نخواهد داشت.

تفاوت طرح بنزین برای همه با طرح سوخت سهمیه‌ای

تفاوت این طرح با طرح پیشین این است که در طرح جدید سهمیه بنزین به هر کد ملی تخصیص خواهد گرفت که تا پیش از این به هر خودرو تعلق می‌گرفت.

هر کدملی ۳۰ هزار تومان

براساس این طرح سهمیه بنزین به دارندگان هر کدملی دارای خودرو یا فاقد خودرو تعلق میگیرد، میزان یارانه تخصیصی به ازای هر نفر معادل ۲۰ لیتر بنزین به نرخ ۱۵۰۰ تومان است که برای هر کد ملی ۳۰۰۰۰ تومان می‌شود.

بنزنین خود را بفروشید

یارانه سهمیه بنزین از هر کارت بانکی قابل برداشت است و افراد در صورت نداشتن خودرو می توانند این یارانه را با اپلیکیشنی که به همین منظور طراحی شده به فروش برسانند. طبق این طرح، افرادی که به هر دلیلی امکان فروش سهمیه خود یا انتقال به دیگری را نداشته باشند، بعد از مدت مشخصی مبلغ آن را به صورت فروش خودکار، در حساب خود دریافت خواهند کرد. تمام دارندگان کد ملی که بیش از یک سال در کشور اقامت داشته باشند، مشمول طرح هستند و با اجرایی شدن طرح جدید سهمیه بنزین، رانندگان وسایل نقلیه عمومی همچنان از سهمیه‌ خود برخوردارند و هیچگونه تغییری در سهمیه تاکسی‌ها، خودروهای عمومی و گازوییلی ایجاد نمی‌شود، و اعضای خانواده‌ هایشان نیز مشمول دریافت یارانه سهمیه ۲۰ لیتر بنزین می‌شوند.