مطابق ماده ۲ دستورالعمل تامین مالی جمعی مصوب شورای عالی بورس و اوراق بهادار، این مدل برای راه اندازی و توسعه کسب و کارها استفاده می‌شود و به عموم مردم این امکان را می‌دهد که در یک شرکت که معمولا یک استارتاپ یا کسب وکاری نوپاست، سرمایه‌گذاری کنند و در ازای آن در سود و زیان طرح شریک شوند به عبارتی سرمایه گذاران (که در دستورالعمل به آنها تامین کننده گفته می‌شود) نقش مشارکت کننده در طرح را دارند.

*اولین تامین مالی جمعی

اولین تامین مالی در سال ۱۳۹۳ اتفاق افتاد که بر پایه مدل اهدا بود ولی در حوزه مشارکت اولین تامین مالی در بهمن ۱۳۹۹ اتفاق افتاد که این روزها عامل مربوطه در مرحله تسویه طرح مذکور است و همچنین در سال ۱۳۹۹ یک طرح دیگر نیز داشتیم که در مرداد ۱۴۰۰ پایان یافت و اصل سرمایه و سود حاصل از مشارکت در تامین مالی به حساب مشارکت کنندگان واریز شد که می‌توان گفت این اولین پروژه پایان یافته تامین مالی جمعی بوده که پیش بینی سود اعلامی در سکو ۲۱ درصد بوده که ۱۹.۱% سود در طول چهار ماه به سرمایه گذاران داده شد.  

*فواید تامین مالی جمعی  برای شرکت‌ها

در دستور العمل تامین مالی جمعی به شرکتی که برای تامین مالی می‌خواهد از این بستر استفاده کند، متقاضی گفته می‌شود که عموما شرکت‌های کوچک و متوسط از این طریق تامین مالی انجا می‌دهند. متقاضی باید یک شخصیت حقوقی باشد که موضوع طرحی که قصد تامین مالی آن را دارد با موضوع فعالیت شرکت طبق اساسنامه همخوانی داشته باشد و مجوزها و گواهینامه‌های لازم مربوط به آن فعالیت را اخذ کرده باشد. متقاضیان بایستی برای تامین مالی طرح‌های خودشان به عاملین مجاز تامین مالی جمعی مراجعه کنند که در حال حاضر تعداد  ۱۲  عامل مجوز فعالیت از کارگروه ارزیابی تامین مالی جمعی مستقر در فرابورس ایران دریافت کرده اند. این روش، روشی چابک است که می‌تواند سرعت تامین مالی را به طرز محسوسی کاهش دهد. بطور مثال طبق خبر منتشر شده توسط سکوی دونگی "تمام فرآیند تعریف پروژه، طراحی کسب‌وکار، دریافت تایید نهاد ناظر، انتشار فراخوان و تامین مالی طرح توسط آن سکو کم‌تر از دو هفته زمان برد". اما یکی از محدودیت‌های این نوع تامین مالی، سقف ۱۰ میلیارد تومانی تامین مالی برای هر طرح است که باید آن را در تدوین استراتژی‌های تامین مالی شرکت لحاظ کرد. در خصوص فواید تامین مالی از این طریق می‌توان گفت بصورت غیر مستقیم به اهداف دیگری از جمله  بازاریابی شرکت شما، توسعه شبکه و ایجاد روابط غیر رسمی، اعتبار سنجی ایده، تحقیقات بازار و توسعه نوآوری کمک می‌کند. از طرفی پس از مراجعه متقاضیان تامین مالی به سکوها در گام اول مستندات اجرایی، توانایی اجرای طرح، ریسک‌های پروژه و قابلیت رشد طرح بررسی می‌شود و عاملین به پخته تر شدن طرح‌های شرکت‌های متقاضی کمک می‌کنند در این بین نهاد مالی که ناظر بر فعالیت عاملین هستند نیز به بررسی بیشتر طرح کمک می‌کنند.

*کدام نهادها و شرکت‌ها میتوانند از این تامین مالی استفاده کنند؟

طبق ماده ۳۵ دستورالعمل تامین مالی یک سری شرکت‌ها از این طریق محدود شده است بطور مثال بانک‌ها و نهادهای مالی و اعتباری، نهادهای مالی دارای مجوز از سازمان  شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و بازار اول و دوم فرابورس و شرکت‌های درج شده در بازار پایه فرابورس مجاز به تامین مالی از این طریق نیستند و سایر کسب و کارها که به فکر توسعه کسب و کارشان هستند می‌توانند از این روش استفاده کنند.

*۷ سکوی جدید در سال ۱۴۰۰

در سال ۱۴۰۰ تعداد ۷ سکوی جدید به ۵ سکوی سابق اضافه شدند. مجوز این سکوها دو ساله است. سکوهای حلال فاند، رضوی، زرین کراود، رایان، استارتامین و اینوستوران در ۱۹ بهمن مجوز فعالیت گرفتند. لیست این سکوها و حوزه‌های فعالیت آنها در سایت فرابورس به نشانی https://www.ifb.ir/Finstars/AllCrowdFundingAgents.aspx قابل دستیابی است. در جدولی که در سایت فرابورس منتشر شده با کلیلک در قسمت توضیحات به موضوع فعالیت هر شرکت دسترسی پیدا می‌کنید. سکوهای جدید هنوز طرحی لانچ نکرده اند.

*نتایج تامین مالی انجام شده در سال ۱۴۰۰

در سال ۱۴۰۰ فراخوان ۲۸ طرح ایجاد شد که دو طرح در حال تامین مالی است و ۴ طرح موفق به تامین مالی نشدند. حداقل مبلغ تامین مالی شده ۳۲۱ میلیون تومان بوده و حداکثر مبلغ ۱۰ میلیارد تومان بوده است. حداقل زمان طول اجرای طرح‌ها ۴۰ روز و حداکثر آن ۲۴ ماه بوده است. حداقل زمان جمع آوری وجوه ۴ دقیقه و حداکثر آن ۳۲ روز بوده است. با بررسی این آمار متوجه می‌شویم که این روش انعطاف خوبی دارد. در مجموع می‌توان گفت تامین مالی جمعی در تلاش هست که به خلق فرصت‌های سرمایه گذاری برای تامین کنندگان و ارتقاء کسب و کارهای نوآورانه سرمایه پذیران کمک کند.

 اما باید همانطور که متقاضیان در نوشتن کسب و کارهای خود دقت لازم را داشته باشند و عامل و نهاد مالی با دقت مستندات را بررسی و راستی آزمایی کند، سرمایه گذاران فراموش نکنند در حال سرمایه گذاری درطرح خطر پذیر هستند و با علم به ریسک‌های موجود در این نوع مشارکت‌ها اقدام به تامین مالی کنند و تمام مستندات ارائه شده در فراخوان طرح را با دقت بخوانند تا به معنای واقعی یک بازی برد-رد ایجاد شود.