‌به گزارش بیدار بورس، نحوه دریافت سود تقسیمی شرکت‌های بورسی یکی از مشکلاتی است که همواره سهامداران خرد با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.

برخی شرکت‌ها سهامداران را برای دریافت این سود به شعب بانکی ارجاع می‌دهند، در این نوع پرداخت سود، سهامداری که احتمالا چندین شرکت در پرتفوی خود دارد باید برای دریافت سود هر شرکت به بانک‌های متفاوت مراجعه کند و هزینه‌های بیهوده رفت و آمد را به جان بخرد، اینجا است که برخی سهامداران عطای این سود را به لقای آن می‌بخشند و این حق سهامداران در بازار سرمایه پایمال می‌شود، برخی شرکت‌ها نیز از سهامدار می‌خواهند اطلاعات هویتی خود را به شرکت از طریق فکس، ایمیل یا پست به شرکت بفرستند، این روش نیز به مراتب ضعیف‌تر از روش مراجعه به بانک است چرا که شرکت هیچ گونه پاسخگویی نسبت به دریافت قطعی اطلاعات سهامداری ندارد.

 ۲۶۸ شرکت از ۵۱۵ شرکت بورسی از سامانه سجام سود تقسیمی را واریز می‌کند

بررسی‌های انجام گرفته از اطلاعیه‌های سود تقسیمی شرکت‌ها از سایت کدال نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۰، از بین ۵۱۵ شرکت، ۲۶۸ شرکت از سامانه سجام سود تقسیمی را واریز می‌کند اما همچنان ۲۵۰ شرکت غیر سجامی هستند.  به عبارت دیگر، نزدیک به نیمی از شرکت‌های بورسی به روش واریز سود از سامانه سجام عمل نمی‌کنند.

نمودار ۱: تعداد شرکت‌های توزیع کننده سود به تفکیک واریز از سجام و غیرسجام

بررسی دقیق‌تر از وضعیت صنایع نشان می‌دهد برخی صنایع بیش از دیگران غیر سجامی هستند، ۷ صنعتی که بیشترین شرکت‌های غیرسجامی در آن هستند در نمودار ۲ مشاهده می‌شود.

بیشترین تعداد شرکت‌های غیرسجامی در صنایع کشاورزی، املاک و مستغلات، قطعات خودرو، فلزات گرانبها، محصولات غذایی، بانک‌ها و کاشی و سرامیک وجود دارند.

‌نمودار ۲: هفت صنعت با بیشترین تعداد شرکت‌های غیرسجامی

صنایعی که بیشتر شرکت‌های آن سجامی هستند، در نمودار ۳ مشاهده می‌شود، سیمان، مواد شیمیایی، بیمه، آهن و فولاد، فرآورده‌های نفتی، فعالیت‌های مرتبط با اوراق بهادار و برق، دارای بیشترین شرکت‌های سجامی هستند.

‌نمودار ۳: هفت صنعت با بیشترین تعداد شرکت‌های سجامی

در حالی بساری از سهامداران در دریافت تسود تقسیمی خود با مشکل مواجه هستند که این مشکل، راهکار مشخصی دارد.

با ثبت اطلاعات حساب بانکی سهامداران در سامانه سجام از سال ۹۷، واریز سود از این سامانه در دستور کار سازمان بورس قرار گرفت، اما با گذشت بیش از ۳ سال باز هم نیمی از شرکت‌ها به این امر عمل نمی‌کنند.

از نظر حقوقی، الزام واریز سود متمرکز از سال ۱۳۸۸ در مصوبات سازمان بورس وجود داشت، طبق تبصره ۳ ماده ۵ دستورالعمل انضباطی ناشران، «ناشر (شرکت) موظف است جهت تسهیل امور سهامداران، انجام همه اقدامات شرکتی خود از جمله توزیع سود را در صورت قبول شرکت سپرده گذاری مرکزی به آن شرکت واگذار کند»، در واقع زیرساخت حقوقی واریز یکپارچه سود تقسیمی وجود داشت اما زیرساخت فنی سامانه سجام فراهم نشده بود.

با ایجاد سامانه سجام زیرساخت‌ فنی مورد نیاز برای حل این موضوع فراهم شد، به علاوه کمیسیون تلفیق مجلس در سال جاری با هدف تقویت زیرساخت قانونی، مصوبه‌ای مبنی بر الزام شرکت‌ها به واریز از سامانه سجام داشته است. در صورت نهایی شدن این مصوبه در صحن مجلس زیرساخت حقوقی با قانون مجلس پشتیبانی خواهد شد.

بنابراین با توجه به رفع همه موانع از جمله زیرساخت حقوقی و زیرساخت فنی، تنها پیگیری مداوم سازمان بورس برای رفع مشکل باقی مانده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد سازمان بورس از ابزارهای لازم برای برخورد با شرکت‌ها برخوردار است. مهم‌ترین این ابزارها برخورد انضباطی با ناشران متخلف مطابق دستورالعمل رسیدگی به تخلفات در بازار سرمایه است.

مطابق این دستورالعمل، پرونده انضباطی برای شرکت‌های متخلف از مقررات بورس تشکیل می‌شود و مجازات‌هایی از قبیل جریمه نقدی، سلب صلاحیت مدیران و غیره اعمال می‌شود،  موضوعی که می توان از آن نتیجه گرفت تنها مانع سجامی شدن شرکت‌ها، عدم پیگیری سازمان بورس است.