به گزارش بیداربورس به نقل از دنیای‌اقتصاد، نکته مهم آنکه در چارچوب قانونی و حتی فقهی بورس‌ها، ذات تامین مالی باید بر پایه یکی از عقود با محوریت دادوستد واقعی صورت گیرد یا از عقود مشابهی همچون مشارکت، اجاره و... استفاده شود.
این مطلب به این معنی است که تامین مالی در بورس‌ها، باید بر اساس فعالیت واقعی اقتصادی صورت گیرد و خروجی آن به نفع اقتصاد باشد. این موارد به معنی جذابیت‌های برجسته تامین مالی از بستر بورس‌های کالایی است. تاکنون مهم‌ترین شیوه تامین مالی در بورس‌های کالایی استفاده از اوراق سلف استاندارد موازی بوده که از امکان تسویه در زمان مقرر به صورت نقدی یا تحویل کالا برخوردار است.
این شیوه را باید مهم‌ترین شیوه تامین مالی واحدهای تولیدی در بورس‌های کالایی به شمار آورد و اعداد و ارقام معاملات و پذیره‌نویسی این اوراق می‌تواند کارنامه عملکرد بورس‌ها را در تامین مالی نشان دهد.
مسیر مرسوم در اوراق سلف استاندارد موازی به‌عنوان مهم‌ترین شیوه تامین مالی، تعریف اوراق بر پایه دارایی فیزیکی است؛ یعنی کالایی را که معاملات قابل‌توجه و مستمر دارد، به عنوان دارایی پایه در نظر گرفته و برای آن معاملات سلف طولانی‌مدت مانند یکساله در نظر می‌گیریم؛ یعنی در زمان سررسید، واحد تولیدی یا باید کالا را تحویل دهد یا معادل سود نقدی تعیین‌شده، وجه معامله را پرداخت کند. البته در صورت نوسان شدید قیمت‌ها امکان متعادل کردن سود هم پیش‌بینی شده است.
این مطلب به‌ظاهر ساده، زیربنای مهمی برای تامین مالی در بورس‌های کالایی است که آمارهای جذابی را به همراه داشته است. در بازار سرمایه، بورس انرژی پیش‌قراول تامین مالی از مسیر اوراق سلف استاندارد موازی است. در همین خصوص در گفت‌وگویی با علی نقوی، مدیرعامل بورس انرژی به کارنامه تامین مالی این بورس از مسیر اوراق سلف استاندارد موازی پرداختیم.
*کارنامه بورس انرژی در حوزه تامین مالی با سلف استاندارد موازی
به‌طور مرسوم، گسترده‌ترین شیوه تامین مالی در بورس‌های کالایی در ایران استفاده از اوراق سلف استاندارد موازی برای تولیدکنندگان کالاهای مورد معامله موجود است.
علی نقوی، مدیرعامل بورس انرژی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» به کارنامه تامین مالی در بورس انرژی با محوریت اوراق سلف استاندارد موازی اشاره کرد و گفت: در سال ۱۴۰۰ در بورس انرژی ۲۱هزار و ۲۴۵میلیارد تومان اوراق سلف استاندارد موازی پذیرش شد که از این رقم ۱۹هزار و ۶۳۱میلیارد تومان منتشر شد و مورد معامله قرار گرفت.
این رقم ۱۲میلیارد و ۸۳۴میلیون قرارداد سلف استاندارد موازی را شامل می‌شد. به صورت دقیق‌تر نیز می‌توان رقم تامین مالی برای صنایع مختلف را با محوریت دارایی پایه قراردادهای سلف استاندارد موازی تفکیک کرد.
از ۶/ ۱۹هزار میلیارد تومان سلف موازی استاندارد پذیره‌نویسی‌شده، ۳هزار میلیارد تومان بر مبنای دارایی پایه متانول، ۱۰هزار و ۸۰۰میلیارد تومان بر مبنای دارایی پایه نفت‌خام سبک، ۲هزار میلیارد تومان بر مبنای دارایی پایه نفت‌خام سنگین و نهایتا ۳هزار و ۷۴۵میلیارد تومان بر مبنای دارایی پایه برق مورد دادوستد و تامین مالی قرار گرفت.
این در حالی بود که عمده اوراق منتشرشده مربوط به وزارت امور اقتصادی و دارایی بود. همچنین از این ارقام بیش از هزار میلیارد تومان از اوراق به‌رغم پذیرش، هنوز پذیره‌نویسی نشده که پس از اخذ مجوزهای لازم پذیره‌نویسی و تامین مالی آن انجام خواهد شد.
وی در ادامه به میزان دارایی پایه اوراق پذیره‌نویسی‌شده در بورس انرژی اشاره کرد و افزود: این مقدار اوراق معادل ۳۴۴هزار تن متانول، ۶۹۷هزار تن نفت‌خام سبک، ۱۳۳هزار تن نفت‌خام سنگین و ۵میلیون و ۵۸۱کیلووات ساعت برق بوده است.
وی در ادامه عنوان کرد: برای استمرارتامین مالی در سال آینده روی اوراق سلف استاندارد موازی تمرکز بیشتری شده و از هم‌اکنون مذاکرات آن آغاز شده و نسبت به سال قبل مذاکرات بیشتری در حال انجام است تا در پروژه‌های مختلف بتوان تامین مالی انجام داد.
مدیرعامل بورس انرژی ادامه داد: امسال در حوزه تامین مالی صنعت متانول استقبال خوبی صورت گرفت. این ابزار کمک کرد تا چند شرکت پروژه‌های توسعه‌ای خود را انجام دهند.
*رایزنی برای صندوق پروژه هیبریدی
نقوی در خصوص صندوق پروژه و گواهی سپرده به‌عنوان یکی دیگر از شیوه‌های تامین مالی گفت: در کنار انتشار اوراق سلف استاندارد موازی، روی صندوق پروژه و همچنین گواهی سپرده کالایی با توجه به معافیت‌های مالیاتی که ایجاد شده، تمرکز جدی داریم؛ به این صورت که اگر بتوان از سازمان بورس مجوزهای آن را اخذ کرد، یک صندوق پروژه هیبریدی (ترکیبی) داشته باشیم.
این شیوه تامین مالی به این گونه است که وقتی کسی پروژه را اجرا می‌کند، بتواند به سرمایه‌گذاران بخشی از دارایی پایه یا عواید پروژه را در چارچوب گواهی‌های مختلف همچون گواهی سپرده کالایی یا گواهی صرفه‌جویی ارائه کند تا جذابیت‌های صندوق پروژه افزایش یابد.
به عبارت ساده‌تر در این شیوه پس از اجرایی شدن پروژه، می‌توان از عواید مستقیم آن در چارچوب اوراق استفاده و بحث بازپرداخت آن را مطرح کرد.
این ایده برای شرکت‌ها از جذابیت زیادی برخوردار است. همچنین سرمایه‌گذار به صورت مستقیم در سود پروژه شریک خواهد شد.
مدیرعامل بورس انرژی در پایان صحبت‌های خود به تامین مالی خارجی اشاره و اظهار کرد: در حوزه بین‌المللی اگر تعامل با سایر کشورها و بانک‌های بین‌المللی صورت گیرد، تامین مالی به صورت ارزی برای بخش خصوصی در کشور نیز در دسترس خواهد بود. در چارچوب‌ها و قواعد موجود در بورس انرژی این پتانسیل وجود دارد و می‌توان کارهای خوبی را به سرانجام رساند و موفقیت‌های بزرگی حاصل کرد.
نظر شما