شکر در آینه جهانی

میزان تولید و مصرف شکر جهانی در حدود ۱۸۸ میلیون تن و مقدار ذخایر نگهداری‌شده سالانه در حدود ۷۵ میلیون تن است.  شکر در ۱۲۰ کشور جهان تولید می‌شود که ۸۰ درصد از تولید جهانی شکر، بر پایه نیشکر است. برزیل و هند پیش‌گامان تولید در صنعت قند و شکر جهان هستند. سرانه مصرف جهانی شکر در حدود ۲۴/۵ کیلوگرم گزارش ‌شده است. با توجه به جمعیت بالای هند، این کشور بیشترین حجم مصرف شکر را به خود اختصاص داده و پس‌ازآن، کشور چین در جایگاه دوم قرار دارد. در تجارت جهانی شکر، برزیل جایگاه بزرگ‌ترین کشور صادرکننده‌ را به خود اختصاص داده است و چین نیز در واردات شکر رتبه اول را دارد.

شکر در آینه ایران

ایران یکی از هفت‌ کشور جهان است که از نظر تنوع اقلیمی و عرض جغرافیایی، از شرایط تولید شکر از هر ۲ محصول چغندرقند و نیشکر برخوردار است؛ اما برخلاف آمار جهانی سهم تولید شکر با پایه چغندرقند نسبت به نیشکر بیشتر است و در حدود ۶۰ درصد از شکر تولیدی در ایران، از فرآوری چغندر حاصل می‌شود. ازنظر تکنولوژی، صنعت شکر در کشور وضعیت خوبی قرار ندارد. در ایران مجموعاً ۳۵ کارخانه تولید شکر چغندری و ۹ کارخانه شکر نیشکری تأسیس ‌شده است که از این آمار، تنها ۳۶ کارخانه فعال هستند. نیاز سالانه کشور به مصرف شکر حدود ۲ تا ۲/۵ میلیون تن بوده که مقدار تولید سالانه در حدود ۱/۶ میلیون تن است.

سرانه مصرف ایران در حدود ۳۰ کیلوگرم و میزان مطلوب مصرف این ماده ۱۵ کیلوگرم است

روش تولید

نکته :

نکته مهمی که باید به آن توجه کرد عملکرد کارخانه در فصول مختلف سال است. کارخانه‌های تولید شکر در کشور، عمدتا با برداشت چغندر، در یک دوره با سه شیفت کاری اقدام به فعالیت می‌کنند؛ چرا که مدت زمان برداشت چغندر تا استحصال شکر نباید طولانی باشد. این موضوع در عیار شکر دریافتی تاثیر مهمی دارد. از آنجا که چغندر در دو فصل کاشت می‌شود، هر کارخانه با توجه به سیاست‌های خود و قدرت چانه‌زنی با چغندرکاران، موفق به خرید چغندر و استحصال شکر خواهد شد. در سایر ماه‌های سال، کارخانه‌ها شکر خام وارداتی را که خریداری کرده‌اند، تصفیه می‌کنند. علاوه بر این، این کارخانه‌ها، ممکن است به طور کارمزدی شکر خام سایر رقبا یا شکر خام وارداتی توسط شرکت بازرگانی دولتی را تصفیه کنند.

قیمت‌گذاری تعزیراتی

نکته مهم در این صنعت این است که قیمت گذاری در آن به صورت تعزیراتی است و تابع قیمت جهانی نیست که باعث می شود شرکت نتواند شکر را به قیمت بالاتر بفروشد در نتیجه کشاورز دیر به پول خود می رسد یا به صورت کلی پول کمتری را دریافت می کند که در کنار عوامل دیگر روی تمایل آن برای کشت مجدد تاثیر می گذارد.

عوامل تأثیرگذار بر تقاضای شکر

قیمت شکر و شیرین‌کننده ‏های جایگزین، درآمد سرانه، رشد جمعی و نگرانی‏های سلامت.

محصولات فرعی

ملاس عصاره‌ای غلیظ، تیره و چسبناک که در فرآیند جوشاندن عصاره و استخراج شکر باقی می‏ماند و میتوان گفت با ارزش‌تر از شکر برای شرکت است چراکه میتواند با قیمت آزاد آن را بفروشد و قیمت آن تعزیراتی نیست.

باگاس از نیشکر تولید می‌شود و حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از وزن نیشکر را تشکیل می ‏دهد. باگاس باقی‏ماندۀ فیبری به جا مانده بعد از عصاره ‏گیری از شکر بوده که به صورت قطعات ریز تراشۀ چوب و به رنگ زرد کاهی است

تفاله چغندرقند به علت داشتن مواد قندی، مواد پروتینی و اسیدهای آمینه، ترکیبات آلی مختلف، الیاف، سلولز و مواد معدنی مانند پتاسیم، سدیم، کلسیم، منیزیم، فسفات و … از ارزش غذایی مناسبی برای دام‏ها برخوردار است.

سهم صنایع قند و شکری در بورس چقدر است؟