به گزارش بیداربورس، فرهنگ حسینی با انتشار مطلبی با عنوان "عدم‌ اقبال صنایع پالایشی برای سرمایه‌ گذاری" در دنیای اقتصاد اعلام کرد: صنعت پالایش با چند چالش اساسی از جمله پایین بودن فناوری فرآوری نفت روبرو است که بازده پایین و محصولات با ارزش افزوده پایین‌تری نسبت به متوسط دنیا تولید می‌کند و عملا خلق ارزش پایینی دارد.

اصلاح این مهم نیازمند سرمایه‌گذاری کلان در بروز رسانی فناوری و تجهیزات است. بالا بودن محصولات سنگین‌تر از نفت از جمله نفت کوره، چالش اصلی این صنعت است که بسته به شرکت و ضریب پیچیدگی آن بین ۱۵ تا ۳۰‌ درصد است. این رقم در کنار سایر محصولات سنگین بیش از یک‌ سوم تولیدات شرکت‌ های پالایشی را شامل می‌شود که عملا اسپرد منفی نسبت به قیمت نفت دارند.

همچنین این محصول گوگرد بالایی داشته و با مقررات جدیدی imo حتی قابلیت استفاده به عنوان سوخت کشتی را نیز ندارد. فناوری‌های به روز دنیا امکان تولید محصولات سبک‌تر را فراهم ساخته و عملا نفت کوره از سبد محصولات پالایشگاه‌های دنیا در حال حذف است. بنابراین سرمایه‌گذاری برای این موضوع، اصلی‌ترین راهکار کاهش تولید است.

از سوی دیگر روابط پالایشی‌ها با دولت بسیار زیاد و در هم تنیده بوده و پیچیدگی آن در طول زمان افزایش یافت. پالایشی‌ها نفت را از دولت خریداری و عمده فرآورده‌ها را به دولت می‌فروشند. دولت به عنوان رگولاتور صنعت نیز عمل می‌کند. این تعدد نقش و ذی‌نفعی سبب می‌شود تا پالایشی‌ها و سهامداران چالش اساسی با دولت داشته باشند.

فرمول و فرآیند قیمت‌گذاری نفت و فرآورده‌ها طی سال‌های مختلف حتی در بازه‌های کمتر از یک سال تغییر یافته که سبب افزایش ریسک صنعت پالایشی بصورت خاص شده و منجر به عدم‌ اقبال شرکت‌ها به سرمایه‌گذاری در این صنعت یا اجرای طرح‌های بهبود کیفیت می‌شود. قیمت‌گذاری محصولات با تاخیر فراوان و تا تیر سال بعد قطعی نمی‌شود و این موضوع سبب ریسک شرکت‌های پالایشی و چالش آنها در راهبری شرکت می شود.

شفاف کردن و تسریع زمان‌ بندی، فرآیند و فرمول‌های قیمت‌گذاری، ضرورت امروز پالایشی‌ها بوده و ریسک اصلی این صنعت از نگاه سهامداران است. از سوی دیگر، واگذاری‌های دهه ۷۰ ، پالایشگاه‌ها را تکه تکه کرده و کسب و کارهای مختلف را به جای قرار گرفتن در زنجیره، تفکیک و به سهامداران مختلف واگذار کرد. از جمله صنایع پتروشیمی، محصولات شیمیایی، روانکار و قیرسازی از پالایشگاه‌ها جدا شده و به مجموعه‌های دیگر واگذار شد.

فارغ از عملکرد این مجموعه‌ها در توسعه پالایشی‌ها رویکرد تکمیل زنجیره ارزش و هم‌افزایی با زنجیره ارزش لحاظ نشد. حتی در مواردی تولید خوراک واحدهای همجوار مانند پتروشیمی‌ها از دستور کار پالایشگاه خارج شد. در این چالش هر دو گروه بازنده هستند هم پالایشی‌ها که ارزش افزوده را از دست داده و هم شرکت‌های جوار پالایشی که اولویت پالایشی‌ها در تامین خوراک نیستند.

این مهم همچنان در حال تشدید است. پالایشی‌ها در سال‌های اخیر به لطف رشد همزمان قیمت نفت، افزایش قیمت ارز، تقسیم سود پایین و افزایش کرک اسپرد سودهای مناسبی کسب کرده و نقدینگی مناسبی در اختیار دارند. بنابراین تامین مالی توسعه عمودی و افقی پالایشی‌ها از محل منابع داخلی امکان‌ پذیر است.

سه الزام برای توسعه پالایشگاه ها

توسعه پالایشی‌ها از چند زاویه قابل بحث است. اولین موضوع بروز رسانی فرآیندها و تجهیزات تولیدی برای حفظ و بهبود تولیدات و اصلاح ترکیب محصولات تولیدی به هدف تولید محصولات با ارزش افزوده بیشتر است. این موضوع حتی می‌تواند شامل ساخت واحدهای با فناوری جدید نیز باشد که نیاز برخی از پالایشگاه‌ها نیز همین است و می‌توان به جای به‌روز رسانی واحد جدید، سرمایه‌گذاری یا ساخت واحد جدید در دستور کار باشد.

دومین مسئله، توسعه زنجیره ارزش افزوده از طریق راه‌اندازی واحدهای جوار پالایشی یا تملک شرکت‌های واگذار شده قبلی است. سومین روش نیز توسعه سرمایه‌گذاری در زنجیره بالادستی و پایین‌دستی است که در بخش توسعه میادین زیرساخت قانونی و فرصت‌های مناسبی فراهم شده و در پخش، نیازمند اصلاح قیمت‌گذاری است.

در خصوص شکل‌گیری پترو پالایشی‌ها، بخش اصلی توسعه پتروشیمی در منطقه عسلویه و ماهشهر در سال‌های اخیر مبتنی بر خوراک گاز و بخصوص گاز طبیعی بود. اما در حوزه خوراک مایع، صنعت نیازمند همگرایی و توجه بیشتر به پتروپالایشی‌ها و اجتناب از ایجاد واحدهای کوچک و مستقل است. در حالی که همچنان برخی از طرح‌های مبتنی بر خوراک پالایشی‌ها در خارج از پالایشی‌ها در حال اجرا است باید احداث واحدهای در مقیاس بزرگ توسط پالایشی‌ها در اولویت باشد.