بورس کالای ایران در سال ۱۳۸۶ و با ادغام دو بورس فلزات و کشاورزی تشکیل شد اما امروزه و با گذشت بیش از ۱۵ سال از عمر این بورس، طیف گسترده ای از معاملات محصول ها و کالاها را شامل می شود.

اگر بخواهیم به قابلیت های عرضه خودرو در بورس کالا بپردازیم می باید ابتدا به اهداف و مزیت های قابل تصور، تجربه موفق بورس کالا در عرضه سایر محصول ها نظیر فلزات، پتروشیمی، کشاورزی و همچنین تجربه خودروسازان در سنوات گذشته نسبت به عرضه محدود خودرو در بورس کالا را مورد توجه و بررسی قرار دهیم.

تا قبل از تشکیل بازارهای بورس کالا، عرضه و تقاضا در بازارهای سنتی بدون قاعده و بدون قوانین ضابطه مند انجام می شد، به نحوی که با ورود واسطه گری و دلالی در بازار مواد اولیه مورد نیاز صنایع و تولیدکنندگان، موجب ایجاد آشفتگی در بهاء و میزان واقعی عرضه و تقاضا شده و همین امر در قیمت محصول نهایی تولید و ارائه به مصرف کننده واقعی نمود پیدا می کرد.

اما با تشکیل بورس کالا، معاملات قانونمند، قابل نظارت، شفاف، عادلانه، رقابتی و کم هزینه به صورت شفاف و با حذف رانت و فساد زدایی از بازار معاملات صورت گرفته و موجب رونق هرچه بیشتر بورس کالا و اشتیاق تولیدکنندگان، صنایع و مصرف کنندگان در این حوزه فراهم شد.

در شرایط کنونی محدودیت های بین المللی و تحریم های ظالمانه غرب بر صنایع کشور بالاخص بر صنعت خودروسازی در نیمه دوم سال ۱۳۹۷، هرچند که با عرق و حمیت کارگران و مهندسین و نیروهای خلاق و مبتکر خودروسازی کشور، خواب های آشفته کارشناسان غربی مبنی بر وابستگی صنایع خودروسازی به مواد اولیه خارجی و در نهایت تعطیلی کارخانه ها تعبیر نشد، اما به واسطه کاهش تولید، بازار عرضه متناسب خودرو را متاثر کرد.

اینک دولت به منظور حفظ منافع ملی(حمایت از تولید کننده) و حمایت از مصرف کننده نهایی چند راهکار را نظیر بهبود بسترهای موثر تولید با ارائه تسهیلات و سیاستگذاری مناسب، وضع قانون مالیات بر عایدی واسطه گری خودرو، عرضه محصول های نهایی متنوع خودرو در بورس کالا، بررسی پوشش نیاز بازار با واردات محدود خودرو و نظارت های مستمر و جدی در اجرای صحیح قوانین و مقرارت بهبود بخش در افزایش تیراژ تولید و ... در دست بررسی و اجرا دارد که یکی از موثر ترین آن ها در شرایط فعلی بازار نابسامان خودرو می تواند عرضه خودرو در بورس کالا باشد.

شکی نیست در شرایط حال حاضر بازار، عرضه خودرو در بورس کالا می تواند راهکار موثر و هم راستای دو رویکرد (حفظ منافع ملی و حمایت از مصرف کننده واقعی) به خوبی عمل کند، چرا که از جمله مزیت های آن را می توان در تجربه معاملات قانونمند، قابل نظارت و شفاف با امکان پوشش ریسک، حذف رانت و فساد زدایی مشاهده کرد و این رویه شرایطی را برای مصرف کننده واقعی فراهم می کند که امکان خرید خودروی مورد نیاز خود در زمان مقتضی و بدون هیجان قیمتی را داشته باشد.

از این رو، یکی از موثرترین راهکارهای پیش روی دولت، عرضه خودرو در بورس کالا به منظور ساماندهی به بازار خودرو و کشف قیمتی مناسب و با هدف دسترسی مصرف کننده واقعی به محصول های قابل عرضه باشد.  

در خصوص تاثیر عرضه خودرو در بورس کالا با هدف کاهش قیمت بازار، با نگاهی واقع بینانه می باید در نظر داشت که بنا بر اصل اقتصادی عرضه و تقاضا، تعادل در بازار را میزان عرضه متناسب با تقاضای واقعی شکل می دهد و عرضه خودرو در بورس کالا یقینا می تواند اثرات عمیقی در کشف عادلانه قیمت، کاهش واسطه گری، افزایش شفافیت در بازار، ضابطه مند شدن و در نهایت خرسندی مصرف کننده نهایی از خرید در زمان مورد نیاز و بدون واسطه ایفا کند اما الزاماً در کاهش قیمت نمی توان با عنوان راهکار قابل اتکا به آن نگریست.

در نهایت به عنوان نظر کارشناسی، پیشنهاد این است که دولت به منظور بازگشت آرامش به بازار خودرو (تولید با کیفیت به میزان تقاضای واقعی) می باید راهکارهای مناسب و عملی رویکرد حفظ منافع ملی (حمایت از تولید) در شرایط بحران را نظیر وضع قوانین و مقررات مناسب تولید، سیاستگذاری موثر و مستقیم در تولید و نظارت های موثر در اجرای صحیح و به موقع مقررات وضع شده بیش از پیش مورد مداقه و پیگیری قرار دهد.