به گزارش بیداربورس از ابتدای سال تاکنون هزاران خودرو از خودروسازی‌های مختلف راهی بورس‌کالا شده‌اند و خودروهای دو خودروساز معروف یعنی ایرانخودرو و سایپا نیز در میان این هزاران خودرو قرار داشته‌اند.
ایرانخودرو عرضه خود در بورس‌کالا را با هایما و آغاز کرد و در ادامه خبر از عرضه دو خودروی پرتیراژ خود یعنی ۲۰۷ و تارا داد با این حال یک روز بعد از انتشار این خبر ایرانخودرو پشیمان شد و اعلام کرد که فعلاً ورود این دو محصول به بورس کالا امکان‌پذیر نیست و این عرضه زمانی صورت خواهد گرفت که روند تولید و عرضه آن‌ها بیشتر شده باشد.
با این حال، پشیمانی راه چاره نشد و رییس سازمان بورس از پذیرش این دو خودرو در بورس‌کالا خبر داد و در ادامه ۳۰ آبان ماه ایرانخودرو با عرضه پژو ۲۰۷ دومین محصول خود را راهی بورس‌کالا کرد و در ادامه عرضه خودرو در بورس اوایل آذر ماه خودرو تارا نیز به عنوان سومین محصول این خودروساز مهمان بورس‌کالا شد.
اخیرا مدیرعامل ایرانخودرو از عرضه قریب‌الوقوع سه محصول دنا، سورن و رانا در بورس کالا خبر داده اما تاکنون اطلاعیه‌ای از پذیرش این خودروها در بورس‌کالا منتشر نشده است.
*دوری سایپا از بورس کالا
سایپا نسبت به ایرانخودرو و دیگر خودروسازها در بورس‌کالا کم فعالیت بوده و تاکنون تنها خودرو شاهین را در بورس‌کالا عرضه کرده که این خودرو در روز عرضه متقاضی زیادی نداشت و از ۱۰۰ خودرو تنها ۳۶ دستگاه به فروش رفت.
سوالی که پیش می‌آید این است که چرا سایپا خودروهای پرتیراژ خود که قیمت کم‌تری نسبت به شاهین دارند را در بورس‌کالا عرضه نمی‌کند؟
به عنوان مثال در حال حاضر خودروی کوییک و ساینا در کارخانه قیمتی حدود ۱۷۰ میلیون تومان دارند و به نظر می‌رسد با توجه به قیمتشان متقاضیان زیادی داشته باشند.
با این حال سایپا در روزهای اخیر به جای عرضه خودرو در بورس ترجیح داد در سایت خود فروش فوق‌العاده کوییک را انجام دهد.
اما آنطور که شواهد نشان می‌دهد این فروش فوق‌العاده تنها یک نمایش بود و بسیاری از متقاضیان خودرو بعد از ساعت‌ها تلاش موفق به خرید نشدند.
*مسئولین موضوع فروش فوق‌العاده سایپا را آنالیز کنند
امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو در این خصوص به بیداربورس گفت: این مهم یک اتفاق عجیب و غریب بود اما تاکنون مشخص نشده که این امر واقعا یک اختلال اینترنتی و سایتی بوده یا اینکه قصدی در آن وجود داشته است.
او افزود: این موضوع باید توسط مسئولین آنالیز شود و تا آن زمان باید منتظر گزارش از علت این اتفاق باشیم.
وی در خصوص علت عدم عرضه خودروهای سایپا در بورس‌کالا اظهار کرد: قبل از عرضه خودرو در بورس‌کالا تیبا از خط تولید کنار رفت و دیگر خودروها سایپا به حاشیه کشیده شد در نتیجه متقاضی برای قرعه‌کشی نیز وجود نداشت و در همین راستا قرعه‌کشی سایپا خودبه‌خود پایان یافت.
کاکایی ادامه داد: اگر بار دیگر تقاضا برای این خودروها افزایش یابد شرکت سایپا ملزم می‌شود که خودروهای خود را به صورت قرعه‌کشی و یا بورس‌کالا عرضه کند.
*تاثیر بورس‌کالا بر بازار آزاد خودرو
این کارشناس صنعت خودرو در بررسی تاثیر عرضه خودرو در بورس‌کالا بر بازار آزاد این صنعت تصریح کرد: علی‌رغم اینکه صنعت خودرو با قیمت‌گذاری دستوری نابود شد حاکمیت زیر بازار آزادسازی قیمت این صنعت نرفت و در نتیجه دست به دامن ابزاری به نام بورس‌کالا شد.
به عقیده او تا کنون عرضه خودرو در بورس‌کالا تاثیر منفی در بازار آزاد نداشته و افزایش قیمتی ایجاد نکرده بنابراین ابزار خوبی به حساب می‌آید چرا که با استفاده از آن خودروساز نه تنها ضرر نمی‌کند بلکه سود عایدش می‌شود و وقتی که سود می‌کند می‌توان انتطار داشت که تیراژ خودروها صعودی باشد.
وی افزود: بعد از موارد ذکر شده می‌توان انتظار داشت که به تدریج قیمت خودرو متعادل شده و بازار بهتری داشته باشیم اما تا امروز این عرضه‌های بورس‌کالا تاثیر آنچنان مثبت یا منفی در بازار نداشته‌اند البته در میان‌مدت قطعا این اتفاق رخ خواهد داد به عنوان مثال در عرضه خودروی هایما در بورس‌کالا دفعه اول این خودرو حدودا ۱۰۰ میلیون تومان بالاتر از قیمت پایه عرضه شد اما بعد از گذشت ۵ سری عرضه این خودرو توانست با قیمت پایه عرضه شود و این مهم نشان می‌دهد که در معاملات بورس‌کالا رانت وجود ندارد.
به گفته کاکایی عرضه خودرو در بورس موجب می‌شود که خودروسازها با یکدیگر رقابت کنند و در نتیجه کیفیت خودروها افزایش پیدا کند.
این کارشناس صنعت خودرو معتقد است عرضه در بورس‌کالا به نفع جامعه است اما در صورتی که دولت نظارت کافی داشته و به عنوان مثال خودروسازها نتوانند کمبود تولید مصنوعی داشته باشند.
*نقش مجلسی‌ها در عرضه خودرو
او در پاسخ به این سوال که چرا با وجود این همه مزایا برخی از خودروها در بورس عرضه نمی‌شوند، بیان کرد: خودروسازها از وزارت صمت و این وزارتخانه از مجلس دستور می‌گیرد در نتیجه این بالادستی‌ها هستند که مانع از عرضه خودرو در بورس می‌شوند نه خودروسازها.
وی با بیان اینکه خودروسازها حدود ۵ سال است که مجبور به قرعه‌کشی خودرو هستند، خاطرنشان کرد: مجلس علاوه بر این اجبار در حال حاضر طرح جدیدی را آورده که در آن خودروهای بورسی نیز باید زیر نظر شورای رقابت قرار گیرند که این امری اشتباه است.
کاکایی با اشاره به اینکه تمامی مسئولان صنعتی کشور می‌دانند قرعه‌کشی خودرو اشتباه است، گفت: نتیجه این اشتباه زیان بالای ۱۲۰ هزار میلیارد تومانی برای صنعت خودرو و رانت بالای ۲۵۰ هزار میلیارد تومانی برای بازار بوده است.
*فرآیند عرضه خودرو در بورس‌کالا تا کنون موفق بوده است
نیما میرزایی، کارشناس بازارسرمایه در خصوص عرضه خودرو در بورس‌کالا به بیداربورس گفت: این مهم یک بدعت و روش کاملا جدید نه تنها در ایران بلکه در تمام دنیا محسوب می‌شود بنابراین انتظار اقدام یک شبه را نمی‌توان داشت در نتیجه با این نگاه میتوانیم بگوییم فرایند عرضه خودرو در بورس‌کالا تا این لحظه موفق بوده و علی‌رغم مخالفت‌های مختلف و جدی در وزارت‌صمت و برخی نمایندگان در مجموع سرعت عرضه خودرو در بورس‌کالا روبه افزایش است و تیراژهای بیشتر و خودروهای جدیدتر هر روز در حال اضافه شدن به این بازار هستند.
او خاطرنشان کرد: علی‌رغم تلاش‌هایی که سازمان بورس، کارشناسان بازار و نمایندگان در دو سال اخیر انجام داده‌اند عرضه‌های کنونی بورس‌کالا که حتی بعضا قطره‌چکانی نیز بوده مخالفانی حتی در خود خودروسازی‌ها داشته که بعضا به شکل سکوت این اعتراض خود را نشان داده‌اند و شاید بتوان این موضوع را به نوعی تعبیر کرد که بعضی افراد رضایت کاملی از فرایند عرضه خودرو در بورس کالا ندارند.
وی اضافه کرد: بنابراین یکسری مقاومت‌ها وجود دارد چرا که با دونرخی بودن خودرو لابی‌های پرقدرتی شکل خواهد گرفت.
میرزایی معتقد است با عرضه خودرو دربورس‌کالا به سمت شفافیت و سودآوری شرکت‌های خودروسازی حرکت خواهیم کرد و بحث قیمت‌گذاری دستوری در بازار دستکاری شده و پرتلاطم خودرو در ایران حل خواهد شد و خودروهای مختلف از جمله خودروهای ارزان قیمت و پرتیراژ هم گام به گام در بورس کالا عرضه خواهندشد.
به گفته این کارشناس بازارسرمایه بیشترین ضرر عرضه خودرو به رانت‌خواران درشت و ریزی خواهد رسید که از دلالی سود خوبی کسب می‌کردند اما از سویی دگی بیشترین نفع این عرضه‌ها می‌تواند به سهامداران صنعت خودرو در بازارسرمایه برسد.
او همچنین ادامه داد: بر اساس تجربه هر کالایی حتی اگر زمزمه عرضه آن در بورس به گوش رسد با کاهش قیمت روبه‌رو شده بنابراین می‌توان انتشار داشت به مرور با افزایش عرضه‌ها و ادامه جدیت قیمت‌ها تعدیل شود.
وی در خصوص بررسی تاثیر عرضه خودرو در بورس بر بازارآزاد این صنعت تشریح کرد: کشور ایران اقتصادی باز ندارد و یا به عبارتی واردات انجام نمی‌شود در نتیجه تولیدات داخلی نیاز کمی و کیفی مصرف‌کنندگان را برآورده نمی‌کند.
میرزایی افزود: در نتیجه موارد ذکر شده بازار خودرو یک بازار ملتهب و مستعد برای حضور دلالان است که در سالیان اخیر در اقتصاد کشور بشدت بیشتر و قوی شده‌اند بنابراین اگر ساختار عرضه در بورس‌کالا حفظ شود شفافیت روی‌کار می‌آید و پای این دلالان را کوتاه می‌کند.
*مدینه فاضله بازار خودرو
به عقیده این کارشناس مدینه‌فاضله‌ای که برای بازار خودرو باید متصور شویم این است که یک اقتصاد کاملا باز و رقابتی داشته باشیم و مانند کشورهای مشابه از جمله کره‌جنوبی قیمت خودرو نه در بورس‌کالا بلکه در سطح عمومی جامعه به صورت مستقیم با ایجاد جذابیت و حتی رقابت قیمتی(کاهش قیمت‌ها) مشخص شود.
او در پایان بیان کرد: بنابراین اگر بخواهیم مشکل مدیریت صنعت خودرو را حل کنیم باید در یک برنامه چند ساله به این سما حرکت کرده و محدودیت‌های خودساخته خودمان را از بین ببریم و با حضور بخش خصوصی واقعی به جایگاه صنعتی خودمان که حتی در سال‌های بعد از انقلاب نیز داشتیم (تولید محصولات بنز در داخل و قطعات خودروهای آلمانی در استان‌های خراسان و آذربایجان) برسیم.
خبرنگار: نازنین درویشی
نظر شما