به گزارش بیدار بورس، وحید یعقوبی در خصوص محدودیت‌های اعمالی برای شرکت‌های فولادی‌ حاضر در بورس و خارج از بورس، گفت: تامین گاز چالشی عمده در زنجیره فولاد بوده که طی سال‌های اخیر بسیار پررنگ شده و محدودیت‌های یک ماهه اعمال می‌شود.

از سال گذشته این محدودیت‌ها بسیار شدید شد و بخش های احیا مستقیم یا ۲.۵ ماه تعطیل بودند یا با محدودیت بسیار شدید کار می‌کردند. سال گذشته محدودیت‌های برق و گاز، منجر به عقب ماندگی ۶ میلیون تنی شد. در تابستان به رغم مدیریت بهتر تامین برق نسبت به سال گذشته،   محدودیت‌های گاز زودرس شد.

برنامه ریزی شده بود که از دی ماه محدودیت‌ها آغاز شود اما از اوایل آذر برای فولادی‌ها اعمال شد. ابتدا محدودیت‌ها بر ۳۰ درصد، سپس ۵۰ و ۷۰ درصدی بود و اکنون گاز کارخانه‌های فولادی نیمه شمالی، کاملا قطع شده است. برخی کارخانه‌های قوس و نورد هم به‌سبب نبود مواد اولیه، تعطیل شدند.

تامین گاز برای صنعت فولاد با سایر صنایع تفاوت عمده‌ای داشته و در زنجیره فولاد نقشِ فرآیندی برای تولید آهن اسفنجی دارد. فناوری تولید فولاد هم بر مبنای گاز، سنگ‌آهن و روش احیای مستقیم است و آهن اسفنجی نقش مواد اولیه حیاتی در زنجیره فولاد را ایفا می‌کند. اگر گاز نباشد، آهن اسفنجی تولید نمی‌شود و کمبود یا عدم تولید هم حلقه بعدی که تولید فولاد است، متوقف می‌شود.

گاز در شرکت های فولادی اصلا قابل جایگزینی نیست. در سایر صنایع، گاز می‌تواند با مازوت جایگزین شود. بنابراین با قطعی و محدودیت‌ های گاز به‌ناچار، کل فرآیند تولید در زنجیره فولاد مختل خواهد شد. مصرف گاز در زنجیره فولاد بالغ بر ۵۵۰ مترمکعب برای هر تن است که از این میزان ۷۰ درصد تنها حلقه آهن اسفنجی مصرف می‌کند. سال جاری از ۴۰ میلیون مترمکعب مصرف زنجیره فولاد، تنها ۱۵ میلیون مترمکعب در آذر تخصیص داده‌ شد. در ۱۰ روز اخیر هم که کاهش دما شدت بیشتری گرفته، میزان تخصیصی را کمتر کردند و عملاً ۱۵ میلیون مترمکعب هم تامین نمی‌شود.  

** وضعیت چند شرکت بورسی

با افزایش مصارف خانگی و مشکل گاز رسانی به نیروگاه‌ها، برق فولادی‌ها هم با محدودیت روبرو شده است. بطور مثال بیش از ۴۰ روز گاز فولاد خراسان قطع و از هفته گذشته، محدودیت‌های برق هم برای این شرکت اعمال شد. فولاد مبارکه به‌عنوان بزرگترین شرکت فولادی در تامین گاز با محدودیت ۵۰ تا ۷۰ درصدی مواجه بوده و از هفته گذشته، محدودیت ۳۰ درصدی برق هم شامل حال شده است. با سردتر شدن هوا و عدم تامین سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها احتمال می رود این محدودیت بیشتر هم شود به ۵۰ درصد و بالاتر هم برسد.

مصرف گاز ۸۰۰ میلیون مترمکعب است که از این میزان بعضا تا ۷۰۰ میلیون مترمکعب صرف مصارف خانگی و تجاری می‌شود. بنابراین عملا گازی برای صنایع باقی نمی‌ماند.

** راهکارهای عبور از بحران فعلی و افزایش سطح گاز تولیدی

راهکارهای گذر از وضعیت فعلی علاوه‌ بر سرمایه‌گذاری برای افزایش تولید گاز باید مصارف خانگی و تجاری بهینه شود. طبق اعلام وزیر نفت، ۸۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز است تا سطح فعلی تولید را در صنعت نفت و گاز حفظ کرد. به فولادی‌ها پیشنهاد شده در میادین گاز سرمایه‌گذاری کنند که این مهم نیازمند اصلاح مقررات و قوانین است.

راهکار دیگر کاهش مصارف خانگی و تجاری بوده که باز هم سرمایه‌گذاری نیاز است تا به‌ جای وسائل گرمایشی پرمصرف از گرمایشی‌ های کم مصرف استفاده کرد یا موتورخانه‌ها را اصلاح کرد. برای آنکه این هزینه به مردم تحمیل نشود، باید دولت یا یک سرمایه‌گذار وارد عمل شود. برخی کارخانه‌ها در تعامل با دولت حاضر شدند این سرمایه‌گذاری را در بخش خانگی انجام دهند و در برابر آن با کاهش مصرف از محدودیت شرکت فولادی کاسته شود اما قوانین و مقررات وزارت نفت و شرکت گاز این تضمین را به شرکت های فولادی نمی‌دهد.

بنابراین در سه حوزه سرمایه‌گذاری باید صورت گیرد. اصلاح قوانین و مقرراتی که برای سرمایه‌گذاری‌ فولادی‌ها در میادین گازی باید انجام شود و واگذاری برخی میادین گازی به فولادی‌ها یا بتوانند در استحصال گاز مشارکت داشته باشند. قطعا اثر کاهش تامین گاز بر تولید شرکت های فولادی، مشخص خواهد شد. انتظار نمی رود این اثر در تولید دی ماه خود را نشان بدهد. چرا که اکثریت شرکت ها فولاد را از ذخایر آهن اسفنجی گذشته تولید می‌کنند. برای ارزیابی اثر کاهش گاز بر تولید فولاد باید بازه آذر تا اسفند ماه را مورد بررسی قرار داد.

حدود یک ماه است که آهن اسفنجی در بورس کالا عرضه نمی‌شود. چراکه شرکت ها محدودیت تامین گاز داشته و نتوانستند عرضه داشته باشند. یکی از دلایل افزایش قیمتی هم که در بازار فولاد اتفاق افتاده، همین کمبود آهن اسفنجی است. تاکنون شرکت ها از ذخایر استفاده کردند. چنانچه تا دو هفته دیگر آهن اسفنجی تامین نشود، تولید فولاد به شدت افت خواهد کرد.