به گزارش بیدار بورس، دو کارشناس بازار سرمایه اوضاع و احوال فعلی و آینده بورس را با تکیه بر چند حوزه متغیرهای داخلی، کاهش نرخ دلار و توافقات احتمالی برجام در گفت و گو با دنیای اقتصاد، تحلیل و بررسی کردند.

** ابهامات تحمیلی برجام

مهدی دلبری: گزارش‌های ضعیف برخی از تک‌ سهم‌ها در وضعیت کلی بازار اثرگذار بود. برای مثال می‌توان به گزارش ضعیف ایران‌ خودرو اشاره کرد. این شرکت سال ۱۴۰۰ و ۹ ماهه سال ۱۴۰۱ از محل مابه‌تفاوت فروش در محصولات که به عنوان طلب از دولت تعریف کرده بود حدود ۳۸ هزار میلیارد تومان درآمد ساخت که در شفاف‌سازی اخیر اعلام کرد این مبلغ قابل‌ شناسایی نیست و این موضوع منجر به شناسایی زیان شد.

از طرف دیگر گزارش ضعیف ذوب‌آهن که جزو سهام مهم بازار سرمایه است نیز در بازار اثرگذار بود. روند صنایع بزرگ فلزات و صنعت خودرو که حجم معاملات و ارزش بازار قابل‌قبولی دارند همواره بازار سرمایه را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. نکته دیگری که در بازار وجود دارد حجم و ارزش معاملات است. ارزش معاملات در دو سه هفته اخیر روند رو به کاهشی داشت و این موضوع نیز جزو اخبار مهم داخلی بازار بود که در شرایط فعلی اثر را بر بازار گذاشت.

در خصوص اتفاقات بیرونی موثر بر بازار نیز می‌توان به انتشار اخبار متعدد و گه گاه ضد و نقیض در حوزه سیاست خارجی اشاره کرد. این موضوع عملا ابهام را در بازار را افزایش داد و ابهام معمولا به مذاق بورس خوش نمی‌آید. لذا این موضوع موجب کاهش حجم و ارزش معاملات در بازار سرمایه شده است. البته همزمان رکود معاملات در بازارهای خودرو و مسکن نیز وجود دارد اما معمولا ابهامات در بازار سرمایه موجب کاهش قیمت‌ها نیز می‌شود در حالی که ابهام در سایر بازارها فقط حجم معاملات را کاهش می‌دهد.

بصورت سنتی خبرهای منتشره از مجامع بسیار اهمیت داشت اما استثناً به اخبار مربوط به مجامع زیاد توجه نشد و بازار نیز به آن وزنی نداد. این در حالی است که تنور مجامع داغ است و شرکت‌ها باید تقسیم سود چهارماهه داشته باشند. از طرف دیگر بورس کالا هم در سال جدید وضعیت مناسبی داشته و در این سه‌ماهه تولید و فروش شرکت‌ها قابل‌ قبول بود اما ابهامات موجود در بازار موجب شده شرایط مطلوبی در بازار سرمایه مشاهده نشود.

در گذشته همواره شرکت‌هایی که کمتر تقسیم سود کردند و منابع را در طرح‌های توسعه‌ای درگیر کردند، بازده بلندمدت قابل‌قبولی داشتند. برای مثال کانی‌های فلزی یا فلزات اساسی جزو صنایعی بودند که همیشه طرح‌های توسعه‌ای مناسبی داشتند و با کاهش تقسیم سود کمتر، بازده‌های قیمتی جالبی را به سهامداران پاداش دادند. اما متاسفانه در سالیان اخیر طرح‌های توسعه‌ای زیادی تعریف نشده و با این وضعیت شرکت‌ها چنانچه تقسیم سود کمتری انجام دهند سهامدار را تنبیه کردند.

از طرف دیگر سهامداران نیز به تقسیم سود حداکثری عادت کردند و این موضوع می‌تواند منجر به خروج منابع شود. در فصل مجامع متاسفانه سهامداران نیز عملا بازدهی نقدی را نیز به بازار برنمی‌گردانند. این یکی از معضلاتی است که شرکت‌ها باید آن را با تعریف طرح‌های توسعه‌ای یا استفاده از معافیت مالیاتی عدم‌ تقسیم سود حل کنند اما فعلا در نگاه سهامداران عمده دید بلندمدتی نسبت به این موضوع وجود ندارد.

دلار همواره جزو متغیرهای کوتاه‌ و بلندمدت بازار سرمایه بوده و چشم بورس همیشه به دلار دوخته شده است. یکی از جاهایی که در آن باید به دلار نگاه دقیق‌تری داشت نرخ فروش محصولات است. باید دید افت دلار آزاد به همان سرعت در بورس کالا و فروش داخلی اتفاق افتاده یا خیر. بنابراین باید منتظر ماند تا آمار فروش خردادماه بنگاه‌ها منتشر شده و محصولات به تفکیک بررسی شوند.

بطور کلی کاهش نرخ دلار می‌تواند همزمان به کاهش نرخ بهره و افزایش P/ E کمک کند. بنابراین کاهش نرخ دلار متغیر صرفاً بدی نیست و از برخی جهات می‌تواند بازار را تضعیف کند اما نکات مثبت کاهش نرخ دلار برای بازار سرمایه بیشتر است.

** توافق و پس‌لرزه‌ ها

محمد خبری‌زاد: دیروز رهبر انقلاب در سخنرانی گفتند به شرط حفظ زیرساخت‌های فعلی توافق کنید و موافقت را اعلام کردند. همین هم باعث شد قیمت دلار در بازار کاهشی باشد و دلار وارد کانال ۴۷ هزار تومان شد.

بنابراین فعلا" توافق مهم‌ترین عامل موثر بر بازار است و در ادامه باید دید سیاست‌ های بانک مرکزی و اقتصادی دولت برای بعد از حصول توافقات احتمالی چه خواهد بود. در این خصوص ترسی در دل بازار وجود دارد. چرا که بعد از حصول توافق قبل در سال ۹۲ همه خوشحال بودند اما از دو روز بعد ریزش بازار سرمایه شروع شد.

این پیش‌زمینه تاریخی وجود دارد که دولت بعد از توافقات سیاست‌های انقباضی مانند افزایش نرخ بهره، کاهش ضربتی نرخ دلار و ... را در پیش گیرد که اثر ابتدایی این اتفاقات در خیلی از صنایع بازار سرمایه مثبت نخواهد بود. البته در این میان صنایعی وجود دارند که از این موضوع منفعت می‌برند اما برای اکثریت بازار که به دلار وصل است موضوع سیاست دولت در نرخ ارز مهم خواهد بود. به همین دلیل شرایط بازار عادی نیست و روند نزولی در دو روز گذشته شدت گرفته است. بازار فعلا منتظر است تا ببیند سیاست‌های دولت در صورت حصول توافقات چه خواهد بود و این مهم‌ترین متغیر غیربازاری موثر بر بازار است.

صورت‌های مالی برخی از شرکت‌ها مانند خودروسازان و زیان شدید مالی که اعلام شد یا صورت مالی بانک صادرات و برخی از شرکت‌های دیگر نیز بر روند فعلی موثر است اما مهم‌ترین موضوع همچنان موضوع سیاسی است و باید دید به کجا خواهد رسید و پس‌لرزه‌های این توافق برای بازار چه خواهد بود.