به گزارش بیدار بورس، سلمان یزدانی مدیر ابزار مشتقه کارگزاری پیشرو در خصوص رخدادهای بازار سرمایه و اثر بر بازار مشتقه به دنیای اقتصاد اعلام کرد: نگاهی به بازار مشتقه طی یک ماه اخیر نشان می‌دهد شاخص از قله قبلی تشکیل‌ شده در نیمه اردیبهشت، افت قابل توجهی را تجربه کرد.

معامله‌گران انتظار ریزش شاخص را نداشتند. چرا که روند بازار سهام قبل از نیمه اردیبهشت‌ صعودی بود و در همین راستا، انتظارات عجیب‌ و غریبی در بازار ایجاد شده بود و برخی تحلیلگران سقف های سه یا چهار میلیونی برای شاخص ارائه می‌دادند اما شاخص از ۲.۵ تا محدوده‌ ۲.۱ میلیون واحد ریزش کرد و از نیمه خرداد نیز از ۲.۳ تا ۲.۱ میلیون واحد با افت قابل‌ توجهی همراه شد.

اصلاح ۲۰ یا ۳۰ درصدی در بازار سهام امری کاملا طبیعی است و اصلاح‌های سنگین‌تری را نیز تجربه کرده اما این موضوع در بازار اختیار معامله کاملا متفاوت است و شاید ضروری بود تازه‌واردان بازار، روی زشت یا تلخ اختیار معامله را تجربه کنند.

یکی از مهم‌ترین رویدادهای بازار سرمایه، سوخت شدن اختیار معامله‌هایی است که سررسید آنان تیر یا مرداد است. اختیار معاملات پتروآگاه نیز شامل گزینه های سوخت شده است. کسانی که سرمایه سنگینی را برای سرمایه‌گذاری در این اختیار معامله‌ها گذاشته بودند، شرایط ناگواری را تجربه کردند.

ارزش گزینه های "خودرو و شستا" با سررسید تیر و مرداد هم از دست رفت. بررسی نماد "شستا" با سررسید شهریور و برخی یک‌ساله هم خالی از لطف نیست. به این ترتیب که "ضستا۶۰۰۴" از قله ۸۹ تا ۴۶ افت قیمتی را تجربه کرد. "ضستا۶۰۰۴" پرمعامله‌ترین نماد در بورس و "ضستا۶۰۱۰" دومین نماد پرمعامله‌ بود که قیمت آن از ۴۵ به ۶ تومان سقوط کرد.

سرمایه کسانی که پول بسیار زیادی در این نمادها سرمایه‌گذاری کردند به امید آنکه قیمت سهام "شستا" از ۲۰۰ تومان عبور کند، تقریبا از بین رفت.

"طستا۶۰۰۴" هم از ۱۳ تومان به ۴ ریال و "طستا۶۰۱۰" نیز از ۴۲ به ۱۳ تومان سقوط کرد و خریداران این نماد، تمام ارزش را از دست داده و فروشندگان به سود بسیار مناسبی رسیدند.

نمادهای آخر سالی و بلندمدت نیز مانند "ضروز" که گزینه صندوق فیروزه و شاخصی است و تقریبا شاخص را شبیه‌سازی می‌کند از ۶۵۰ تا ۴۴۰ تومان سقوط کرد.

زمانی که انتظارات تورمی بسیار بالا است، گزینه ها دارای مفهومی به اسم ارزش زمانی وسیعی خواهند بود و از ارزش ذاتی و زمانی تشکیل شده اند. بنابراین اگر در ارزش ذاتی امروز اعمال شوند، سرمایه‌گذار سهم را به همان قیمت اعمال بدست می‌آورد. اگر قیمت ۱۳۰ تومانی نماد، با گزینه اعمال ۱۰۰ تومان باشد حدود ۳۰ تومان ارزش ذاتی دارد. چرا که با پرداخت ۱۰۰ تومان فرد سرمایه‌گذار نماد ۱۳۰ تومانی بدست می‌آورد. ولی نمادهای در زیان دارای ارزش زمانی هستند.

به عنوان مثال برای نماد ۱۳۰ تومانی، گزینه با قیمت اعمال  ۱۴۰ تومانی همه آن ارزش زمانی خواهد داشت و اگر بازار سقوط کند این گزینه ها به‌ شدت سقوط می‌کنند. به همین دلیل کسانی که طی این دو ماه، استراتژی اتخاذ کرده یا فروشنده خالی بودند، سود زیادی شناسایی کردند. هرچند خالی‌ فروشی به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود و تازه‌واردان باید با احتیاط بالاتری عمل کنند.

زمانی که بازار در حال درجا زدن است آن چیزی که سود می‌رساند، ارزش زمانی و پولی است که از آن بدست آورده می‌شود. فروشندگان احتمالا استراتژی کاورد کال (خرید همزمان نماد و فروش اختیار خرید همان نماد) یا کال اسپرد (خرید کال آپشن با اعمال پایین و فروش آپشن با اعمال بالا) و خالی‌ فروشی را اتخاذ کنند. این موضوع سود بیشتری را نصیب سهامداران خواهد کرد.

** ابزارهای جدید مشتقه

موضوع بعدی که طی این یک ماه بسیار مورد توجه فعالان بازار قرار گرفت، ابزارهای جدیدی بود که وارد بازار مشتقه شد. آتی "شستا" رونق بسیاری کسب کرد. هرچند رونق گرفتن ابزارهای مشتقه، بسیار سخت بوده و مدت‌زمانی به طول می‌انجامد ولی به‌هرحال، سفارش‌ها روی آتی "شستا" قرار گرفت.

معاملات آتی نفت و میعانات گازی در کنار گواهی سپرده‌های آن که قبلا منتشر شده بود، شروع شد. رویای تاسیس‌کنندگان این ابزارها تبدیل ایران به مرجع قیمت‌گذاری منطقه است. به فعالان توصیه می‌شود برای رصد کردن بازار با اعداد بسیار کم وارد این بازار شوند. آتی ابزار دیگری در کنار آپشن است که جذابیت دارد. بخصوص برای نوسان‌گیران جذابیت بالاتری دارد و به دلیل آنکه کارگزاری‌ها ریسک بسیار کمتری را در آتی دارند، رونق گرفتن این ابزار در آینده بسیار سریع‌تر از آپشن‌ها خواهد بود.

** رویکرد مثبت در خصوص درآمد ثابت‌ها

صندوق‌های درآمد ثابت و ممنوعیت معاملات در بازار مشتقه یکی از حواشی بود که در یک ماه اخیر برای بازار ایجاد شد که بحث‌های چالشی بسیاری را بوجود آورد. ممنوعیت این موضوع را می‌توان از دید سیاست گذار مثبت تلقی کرد. صندوق‌های درآمد ثابت اطمینان‌بخش بازار هستند و به پناهگاه امن پول‌ های سرگردان تبدیل شدند. اگر کوچک‌ترین خللی در این ساختار بوجود آید، همین اندک سرمایه‌گذاران حاضر در بازار را دلسرد می کند.

به همین دلیل این سیاست، رویکردی مثبت نسبت به این صندوق‌ها است. به شرط آنکه صندوق‌های دیگری مثل صندوق‌های پوشش ریسک و کاورد کال تاسیس شوند. اما این سیاست از دید عمق بخشیدن به بازار اثر بالایی داشت و ارزش معاملات بازار به ۵۰ میلیارد رسیده که بسیار کم است. ارزش معاملاتی که به‌راحتی بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان رفته بود و قبل از این مصوبه و ریزش بورس حدود ۷۰ تا ۸۰ میلیارد تومان بود.

این اطمینان وجود دارد که در بدنه سازمان، همه طرفدار ابزارهای مشتقه و گسترش آن هستند و بسیار محتاطانه رفتار می‌کنند. امید است با این نوع از اتفاقات معامله‌گران به کلیت بازار بدبین نشوند. اتفاقات ماه‌های اخیر همچنان نشان‌دهنده اهمیت آموزش در این بازار است و نابودی سرمایه بسیاری از معامله‌گران طی این یک ماه، مصداق بارزی برای اهمیت آموزش است. در این روزها که حقوقی‌های بسیاری به بازار مشتقه علاقه‌مند شدند که توصیه می‌شود آموزش دیده‌ و تجربه پیدا کنند.