به گزارش بیداربورس مرداد ماه سال گذشته که دلار در کانال ۲۶ هزار تومان پرسه میزد، رحمتی رئیس وقت امور اقتصاد کلان سازمان برنامه و بودجه با انتشار فایلی خبر از دلار ۳۵ هزار تومانی در صورت تداوم تحریم‌ها داد. آن زمان بسیاری این پیشبینی را نادرست خوانده و معتقد بودند دلار به این قیمت نخواهد رسید. با این حال این روزها شاهد این هستیم که دلار پای خود را فراتر از آن پیشبینی گذاشته و امروز در کانال بی‌سابقه ۳۸ هزار تومان جولان می‌دهد.
با توجه به اینکه این پیشبینی تا این جای کار درست از آب درآمده، بنابراین پیشبینی‌هایی از جمله دلار ۲۸۰ هزار تومانی برای سال ۱۴۰۶ را نیز نمی‌توان غیرمنطقی و دور از انتظار دانست.
اما سوالی که این روزها ذهن را درگیر کرده، دلیل این پیشروی افسارگسیخته دلار و در نهایت مقصد نهایی آن است.
*دست چین در کار است؟
دریافت سیگنال‌های منفی از کشور چین که ایران در سال‌های اخیر گرایش‌های سیاسی بالایی به سمت آن داشته و هزینه فرصت اقتصادی زیادی را نیز متحمل کشور کرده باعث شده تا دلار بازار آزاد با افزایش قیمت همراه باشد و این موضوع فضای ابهام آلود بازار سرمایه و اقتصاد را بیشتر از گذشته کرده است.
*بازی پشت پرده درهم
نمودار بالا نشان‌دهنده روند حرکتی درهم از ابتدای سال ۱۴۰۱ است، همانطور که نمودار نشان می‌دهد این ارز روند افزایشی داشته و توانسته در عملکرد شش ماهه و یک ساله به ترتیب ۱۹ و ۲۷ درصد رشد داشته باشد.
شاید بعضی‌ها بگویند که این روند درهم چه تاثیری بر قیمت دلار ایران دارد اما جالب است بدانید که یکی از دلایل افزایش قیمت دلار همین روند صعودی درهم است؛ چرا که ایران در سالیان گذشته به دلیل تحریم‌ها دلار خود را از طریق هرات و سلیمانیه تامین میکرده اما حدود یکسالی است که با ظهور طالبان در افغانستان و درگیری‌های ایران با کردستان عراق، امارات جایگزین هرات و سلیمانیه شده است. بنابراین افزایش قیمت درهم تا ۱۰ هزار تومان در روزهای اخیر را می‌توان از عوامل افزایش افسار گسیخته قیمت دلار دانست.
*پرواز دلار تا مقصد ۵۰ هزار تومان
مرتضی افقه، اقتصاددان در خصوص دلایل افزایش قیمت دلار به بیداربورس گفت: ارز مانند دیگر بازارها تابع قوانین اقتصادی است و باتوجه به این که ارز کالایی است که عرضه آن از سوی روابط سیاسی و خارجی تامین می‌شود و با کاهش سمت عرضه و افزایش تقاضا قیمت آن با افزایش روبه‌رو خواهد شد.
او اضافه کرد: باتوجه به تحریم‌های موجود سمت عرضه این کالا کاهشی است و درنتیجه طبیعی است که با تضعیف سمت عرضه و قوی شدن سمت تقاضا با افزایش قیمت آن مواجه شویم.
به گفته وی هرچه از زمان تحریم‌ها می‌گذرد ذخایر ارزی کشور کاهش یافته و افق حل نشدن مشکل تحریم‌ها نیز بر دیگر موارد ذکر شده، دامن میزند.
*فنر رشد دلار چیست؟
افقه معتقد است تا زمانی که تحریم‌ها برداشته نشود و کشور نتواند با استفاده از تجارت خارجی صادرات داشته باشد قادر به درآمد ارزی نخواهیم بود و این موضوع موجب می‌شود انتظارات مردم نسبت به آینده تجارت خارجی بدبینانه شده و تقاضای آن‌ها برای خرید دلار با افزایش همراه باشد.
این اقتصاددان در تشریح علت دیگر افزایش قیمت دلار خاطرنشان کرد: تنش میان ایران با غرب و اسرائیل و همچنین تداوم بی‌سابقه اعتراضات در داخل کشور در کنار موارد ذکر شده مسیر را برای افزایش قیمت دلار هموار کرده و فنر رشد ارز را فعال کرده است.
*ترمز دلار، کنترل نقدینگی است
او با بیان اینکه ابزار دولت برای محدود کردن افزایش قیمت دلار نقدینگی در دست مردم است، گفت: دولت برخلاف وعده‌هایی که داد نتوانست نقدینگی را کنترل کند دلیل این موضوع هم ساختارهای موجود در کشور است که به خودی خود نقدینگی‌زا هستند.
وی افزود: باوجود اینکه خط قرمز دولت کنترل نقدینگی بود نتوانست این عمل را به‌خوبی انجام دهد و این مهم موجب می‌شود که دلار روند صعودی مستمری داشته باشد.
افقه در پیشبینی قیمت دلار تا پایان سال ۱۴۰۱ بیان کرد: قیمت دلار با افزایش همراه خواهد بود و حتی در صورتی که دولت نتواند نقدینگی و تقاضا را کنترل کند دلار تا پایان سال به ۵۰ هزار تومان خواهد رسید.
این کارشناس اقتصادی در خصوص نرخ دلار در بودجه ۱۴۰۲ بیان داشت: معمولا دلار نیمایی مبنای بودجه قرار میگیرد اما در حال حاضر دولت دچار تردید شده چرا که اگر دلار نیما را مبنا قرار دهد با تبعاتی همراه خواهد بود.
او ادامه داد: اگر دولت دلار آزاد یا رقمی نزدیک آن را مبنای بودجه قرار دهد با مشکلاتی از جمله تورم روبه‌رو خواهد شد.
*ابزار دولت برای کنترل تورم
وی با یادآوری این موضوع که دولت هنگام حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی تصور می‌کرد تنها ۴ الی ۵ رقم کالا با افزایش قیمت روبه‌رو خواهد شد اما برخلاف آن شد و تورم فوران کرد، گفت: اگر دولت دلار نیمایی را بیش از امروز افزایش دهد عملا تورم نیز افزایش پیدا می‌کند برنابراین برای کنترل تورم تنها ابزارش حفظ دلار نیمایی است.
خبرنگار: نازنین درویشی
نظر شما