*ایران دارای دومین ذخایر بزرگ گازی جهان

به گزارش بیداربورس بر اساس گزارش اوپک ایران در سال ۲۰۲۱ دومین ذخایر بزرگ گازی اثبات شده در جهان را در اختیار دارد. آنگونه که در این آمارها آمده ذخایر گازی این کشور در سال ۲۰۲۱ بدون تغییر نسبت به سال قبل در سطح ۳۳.۹۸ تریلیون مترمکعب باقی مانده است. روسیه با ذخایر ۴۷.۷۵ تریلیون مترمکعبی در رتبه نخست جهان از این نظر قرار دارد و قطر با ذخایر ۲۳.۸۳ تریلیون مترمکعبی رتبه سوم را به خود اختصاص داده است.

چگونه ایران دومین دارنده منابع گازی دنیاست، اما برای تامین گاز مورد نیاز در داخل کشور با کمبود گاز مواجه شده است؟ 

*منابع داریم، امکان تولید نداریم

اگرچه ایران 33.98 تریلیون مترمکعب منابع گازی در اختیار دارد اما بنابر اعلام وزارت نفت تولید روزانه گاز خام در ایران در شرایط فعلی حدود یک میلیارد مترمکعب است که بعد از جداسازی میعانات گازی حدود ۸۵۰‌میلیون مترمکعب گاز مصرفی به‌دست می‌آید.

*ناترازی ۲۰۰‌میلیون مترمکعب گاز در روز

افزایش میزان مصرف گاز خانگی از روزانه ۲۵۰‌میلیون مترمکعب در فصل گرم سال به محدوده ۶۵۰‌میلیون مترمکعب در شرایط فعلی، ناترازی گازی حدود ۲۰۰‌میلیون مترمکعب در روز را پدید آورده است.

*ظرفیتی برای تولید نداریم

از سوی دیگر مجموع صادرات گاز ایران که تنها به دو کشور عراق و ترکیه انجام می‌شود نیز سالانه ۱۷ میلیارد مترمکعب است. نکته اینکه اگر میزان تولید گاز افزایش یابد میزان مصرف نیز افزایش می‌یابد. به همین دلیل ایران ظرفیت دیگری برای صادرات گاز تولیدی خود نخواهد داشت. حتی همین صادرات گاز نیز به قیمت اختلال در فعالیت نیروگاه‌ها و صنایع پتروشیمی کشور تمام می‌شود؛ بنابراین ایران برای صادرات گاز نیاز به سرمایه‌گذاری کلان برای افزایش تولید بیش از مصرف خواهد داشت.

*پیامد تحریم‌ها برای ایران

«چالش اصلی در مسیر تامین مالی پروژه‌های توسعه میادین گاز، تامین مالی این پروژه‌هاست. در این می‌توان از طریق مشارکت با کشورهای مصرف‌کننده گاز برای توسعه میادین گازی کشور اقدام کرد.

به گفته رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های نفتی، حضور در بازارهای جهانی گاز را مستلزم رفع تحریم ها است. برای حفظ تولید از پارس جنوبی سالانه باید ۲۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری در این میادین صورت گیرد. به نظر می‌رسد تحریم‌ها باعث شده‌اند تکنولوژی‌های جدید به کشور وارد نشده و سایر کشورها نیز علاقه‌ای به مشارکت در صنعت گاز و پتروشیمی ایران نداشته باشند.

*خرج کردن قطر از کیسه خلیفه

حالا قطری که از نظر ذخایر در جایگاه بعد از ایران قرار دارد، بازارهای صادراتی را یکی پس از دیگری تصاحب می کند. همین چند وقت پیش بود که اعلام شد قطر با امضای قراردادی ۲۷ساله که «طولانی‌ترین مدت» قرارداد تأمین گاز در جهان محسوب می‌شود، متعهد به تأمین گاز طبیعی مایع (LNG) مورد نیاز چین شد. بر پایه این قرارداد که میان شرکت قطر انرژی و سینوپکِ چین منعقد شد، شرکت دولتی قطر سالانه چهار میلیون تن ال‌ان‌جی به چین صادر خواهد کرد.

نکته: قطر برای تامین گاز مود نیاز در این قرارداد، از میدان مشترک با ایران (میدان گازی پارس جنوبی)  استفاده میکند

*پارس جنوبی چه میشود؟

در مخازن مشترک، اگر ما برداشت نکنیم دو اتفاق می‌افتد. اول اینکه طرف مقابل از سهم ما برداشت می‌کند و دوم، پدیده مهاجرت سیال ایجاد می‌شود. یعنی هم خود گاز و میعانات گازی و هم نفت به مخازن طرف مقابل مهاجرت می‌کند. در مورد مخازن مشترک هیچ قانونی مبنی بر مراعات طرف مقابل وجود ندارد. حالا ما کنار نشسته‌ایم و قطر به بیشترین میزان از مخازن مشترک برداشت می‌کند. کشوری که به اندازه یک محله تهران هم نیست، حالا با توجه به درآمدی که از میدان گازی مشترکش با ایران به دست آورده، قدرتی در منطقه پیدا کرده که به یک بازیگر مهم در منطقه تبدیل شده است

*توسعه با سرمایه خارجی‌ها

نکته جالب توجه اینکه این استراتژی توسعه میادین گازی، توسط کشورهای روسیه و آذربایجان نیز در گذشته مورداستفاده قرار می‌گیرد و یک استراتژی مرسوم برای افزایش تولید از میادین گازی است. به عنوان مثال روسیه تعدادی از میادین گازی خود را با کمک کشورهای اروپایی از جمله انگلیس و فرانسه توسعه داد و حتی در پروژه خط لوله نورداستریم 5 شرکت اروپایی مشارکت داشتند. همچنین کشور آذربایجان نیز میدان گازی شاه‌دنیز خود را با سرمایه‌گذاری شرکت بوتاش ترکیه توسعه داده و خط لوله آن را نیز احداث کرده است.

خبرنگار: گلاره کحالی