به گزارش بیداربورس دلایل بسیاری دلار را به ۴۰ هزار تومان رسانده اما وزیر اقتصاد تاکید خود را بر اعتراضات مردمی و عدم تخصیص به‌موقع درهم و در نتیجه ارسال پالس کمبود ارزی به فعالان اقتصادی گذاشت. این در حالی است که در سه‌ماهه پاییز تقاضای اسکناس دلار (درهم) نسبت به اواخر تابستان دو برابر شده و حدود ۳ میلیارد دلار اسکناس در قالب دلار سهمیه‌ای با کد ملی تخصیص داده شده است. از این رو میتوان گفت دلارهای سهمیه‌ای از طریق فروش توافقی ارز در سامانه نیما به بازار آزاد منتقل و عملاً موجب ناترازی در تأمین ارز واردات کالاهای اساسی و واسطه‌ای تولید که وابسته به ارزهایی از جمله دلار و درهم بوده، شده است. با این اوساس کلیات اعتراضات که با دیدن صف هرروزه مقابل صرافی‌ها روشن است؛ اما ماجرای ناترازی «درهم» در سامانه نیما چه بود؟

*درهم جایگزین دلار هرات

تقریبا ۲۰ سال است که ایران دلار خود را به دلیل تحریم‌ها از منابعی مانند هرات و سلیمانیه تامین می‌کند و برای همین است که نرخ دلار هرات و سلیمانیه روی قیمت دلار بازار آزاد ایران تاثیر زیادی دارد. اما حالا یکسالی می‌شود که بعد از روی کار آمدن طالبان در افغانستان، تامین ارز از هرات کاهش پیدا کرد و اختلافات و درگیری‌های ایران با کردستان عراق هم باعث شد ارز کمتری از سلیمانیه به بازار ایران برسد و در نهایت دلار بازار آزاد ایران دیگر با دلار هرات و سلیمانیه چسبندگی ندارد و این دو منبع تامین ارز جای خود را به امارات و نرخ درهم دادند

*درهم اوج گرفت، دلار سقف زد
توافقی وجود دارد که براساس آن می‌توان قیمت دلار براساس قیمت درهم را محاسبه کرد. اگر هر درهم را در عدد ۳.۶۷ ضرب کنیم نرخ دلار بازار آزاد ایران مشخص می‌شود. چند روز گذشته درهم سقف ۱۱ هزار تومان را شکست و همین موضوع زمینه افزایش قیمت دلار در بازار آزاد تا کانال ۴۰ هزار تومان و دلار توافقی را بر نرخ ۳۹ هزار تومان فراهم کرد. آذر ماه سال ۱۴۰۰ نرخ درهم ۸۱۰۰ تومان بود و دلار هم در محدوده ۳۰ هزار و ۵۰۰ تومان معامله می‌شد؛ درواقع درهم نیز مانند دلار در ۶ ماه گذشته حدود ۳۴ درصد رشد را تجربه کرده است. در اسفند ماه سال ۱۴۰۰ قیمت درهم ریزش کرد و به ۷ هزار تومان رسید. دلار هم نزول کرد و ۲۶ هزار تومان شد. اما دوباره با شروع سال جدید نرخ درهم اوج گرفت و درهم و دلار از اسفند ماه سال ۱۴۰۰ تا به امروز حدود ۴۲ درصد رشد کردند.

*بازی دولت برای رسیدن به دلار تک‌ نرخی

البته به اعتقاد بسیاری از کارشناسان ماجرای "ناترازی عرضه و تقاضای درهم" در سامانه نیما، صرفا ناشی از یک اشتباه تکنیکی در تخصیص یک ارز پر تقاضا نبوده، بلکه حرکت به سمت پیاده سازی سیاست ارز تک نرخی (نزدیک شدن قیمت ارز صادراتی به قیمت ارز در بازار آزاد) بوده  که این روزها از تریبون‌‎های مختلف خارج از دولت نیز روی آن تاکید میشود.

*شرایط عادی نیست

تمام تلاش دولت برای کاهش نرخ دلار، کمتر از یک هفته تاثیر داشت و در نهایت دلار دوباره روند صعودی خود را استارت زد و نه‌تنها کانال ۴۰ هزار تومانی را پس گرفت، بلکه سری هم به ۴۱ هزار تومان زد. اصولا بازارها در ایران در نیمه دوم سال نوسان بیشتری را تجربه می‌کنند. اوج این نوسان دی ماه است و این موضوع را روند بازارهای مالی در سال‌های گذشته تایید می‌کند. اما امسال با سال‌های دیگر تفاوت زیادی دارد و حالا دیگر شرایط عادی نیست. درواقع کسری بودجه دولت، انتظارات تورمی، پایان سال میلادی، قطع گاز پتروشیمی‌ها، ناآرامی‌ها و ... هنوز فضا را برای افزایش نرخ دلار مهیا کرده است.

*زمستان سخت آمد اما برای ما
دلایل زیادی برای ادامه رشد دلار وجود دارد و فعالان بازار ارز عقیده دارند تنها یک اتفاق عجیب و بزرگ مانند امضای برجام می‌تواند افسار دلار را بکشد. اما برجام هم به امید تحمیل زمستان سخت به اروپا روی هوا ماند. حالا هم زمستان سخت است اما نه برای اروپایی‌ها، بلکه برای ما.

خبرنگار: گلاره کحالی