معاملات الگوریتمی چیست؟

به گزارش بیداربورس،  به معامله خودکار در بازار بورس با استفاده از کامپیوتر به‌صورت تمام‌ اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک معامله الگوریتمی گفته می‌شود. در معاملات الگوریتمی در بورس کامپیوتر با استفاده از الگوریتمی که به آن داده‌شده در بازار جستجو می‌کند و فرصت‌های معاملاتی را شکار می‌کند. به این الگوریتم‌ها بلک باکس نیز گفته می‌شود.

انواع معاملات الگوریتمی

۱-الگوریتم سیگنال یا انتخاب سهم: انتخاب سهم یا تعیین نقطه ورود و خروج به بازار با تعیین استراتژی معاملاتی از فیلترنویسی و تابلوخوانی محض، هوش مصنوعی، تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی

۲- الگوریتم‌های اجرای معاملات: هدف اصلی این الگوریتم‌ها اجرای سفارش است. برای مثال جهت جلوگیری از تاثیرگذاری بر تابلو، سفارش خرید ۲۰ میلیونی را خرد کرده و در زمان های متفاوت ارسال میکند

۳- الگوریتم‌های بازارگردانی: کمک به بازارگردان برای افزایش نقدشوندگی، محدودیت دامنه نوسان و کاهش فاصله سرخط خرید و فروش

۴.الگوریتم های آربیتراژ: این الگوریتم در بازارهای مختلف دنبال فرصت آربیتراژ یعنی کسب سود بدون ریسک هستند.

۵.الگوریتم های HFT: کسب سود کم از خرید و فروش‌های پیوسته و سود قابل توجه در تعداد بالای معاملات

مزایای معاملات الگوریتمی:

· امکان انجام تست پس از پیاده‌سازی استراتژی معاملاتی، بررسی بازخورد و در صورت نیاز اصلاح آن

· مشخص شدن میزان سود و ضرر احتمالی در مراحل پیش‌تست و کاهش میزان ریسک به وسیله اعمال تغییرات و بهینه‌سازی

· سرعت و دقت بالا در انجام معاملات و پیدا کردن سهام مد نظر در کسری از ثانیه

· دخیل نبودن احساسات انسانی که موجب اخذ تصمیمات هیجانی و بر خلاف استراتژی انتخاب‌شده می‌شود

· تحلیل مقادیر زیادی از اطلاعات با چندین روش و در زمانی کم

معایب معاملات الگوریتمی:

· این روش برای مبتدیان مناسب نیست و تنها زمانی کاربرد دارد که سرمایه‌گذار توانایی پیاده‌سازی استراتژی معاملاتی برای خود داشته باشد

· دسترسی به سخت‌افزار مناسب این برنامه و البته اینترنت بدون قطعی نیز یکی دیگر از دشواری‌های این گونه معاملات است. وقتی الگوریتمی را برای برنامه تعریف می‌کنید، اطلاعات بازار در برنامه به صورت لحظه‌ای به روزرسانی می‌شود و سپس بر اساس آن الگوریتم، معامله صورت می‌گیرد؛ حال اگر به هر دلیلی مثل قطع شدن اینترنت یا کافی نبودن رم کامپیوتر و… اطلاعات با تاخیر دریافت شوند، قطعا الگوریتم نتیجه متفاوتی را به شما ارائه خواهد داد.

· برای استفاده از معاملات الگوریتمی سرمایه‌گذار باید در هر دو زمینه دانش کامپیوتر و بازار سرمایه به حد قابل قبولی رسیده باشید

دلیل ممنوعیت معاملات الگوریتمی دربازاربورس چه بود؟

ربات‌هایی که دست به معاملات الگوریتمی می‌زنند، سهامدار بلندمدت نیستند و با تحلیل تکنیکال نقاط ورود و خروج به یک نماد را شناسایی می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود ربات‌ها به دنبال سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت باشند و بعد از کسب سود مورد نظر سهام را بفروشند. در برخی موارد که معاملات الگوریتمی دست به نوسان‌گیری می‌زنند، ممکن است فعالیت آن‌ها مانع رشد بازار شود.

سوالی که در اینجا مطرح میشود این است که آیا امکان دارد با استفاده از الگوریتم ها، بازارسازی، دستکاری قیمت، خرید و فروش گروهی و ... اتفاق بیفتد؟

جواب این سوال باعث شد، در یکم مهر ۱۳۹۹ محسن خدابخش مدیریت نظارت بر بورس‌های سازمان بورس و اوراق بهادار، طی اطلاعیه‌ای استفاده از معاملات الگوریتمی را ممنوع کرد.

معاملات الگوریتمی آزاد شد

بعد از گذشت ۸ ماه، در آخرین روز فروردین ماه ۱۴۰۰ معاملات الگوریتمی آزاد شد اما به شروطی:

- ارائه زیرساخت نظارتی سامانه مورد استفاده به سازمان، شرکت بورس و فرابورس ایران

- عدم استفاده از الگوریتم‌های ناقض قوانین و مقررات بازار سرمایه و دستورالعمل انضباطی کارگزاران

- اخذ تائیدیه قابلیت‌های عملیاتی کسب و کار سامانه معاملات الگوریتمی از شرکت بورس

- اخذ تائیدیه قابلیت‌های عملیاتی کسب و کار سامانه معاملات الگوریتمی از شرکت فرابورس

- اخذ تائیدیه الزامات فنی سامانه معاملات الگوریتمی از شرکت مدیریت فناوری بورس تهران

- اخذ تائید الزامات امنیتی در سطح زیرساخت و سامانه الگوریتمی از مرکز نظارت بر امنیت اطلاعات بازار سرمایه

- ارائه لاک‌ها و گزارشات دوره‌ای از عملکرد سیستم به مرکز نظارت بر امنیت اطلاعات بازار سرمایه

یکی از موضوعاتی که سبب شده انتقادها علیه معاملات الگوریتمی بالا بگیرد، موضوع تأثیر منفی آن بر روند بازار است که به نظر میرسد این شروط نتوانسته نظر معترضان را جلب کند. البته نکته قابل توجه این است که معاملات الگوریتمی همواره در دوران نزولی بازار با انتقادات بسیاری همراه میشود. به اعتقاد مخالفان، با استفاده از معاملات الگوریتمی در قیمت‌های پایین و منفی خرید کرده و با فشار خرید روند سهم مثبت میشود، سپس با کسب درصد اندکی بازدهی در روند مثبت، سهام خود را به فروش می‌رسانند. به عبارتی چندین مرحله خرید سنگین کرده و حجم‌ها را بالا می‌برند و پس از کسب سود با فشار بالا اقدام به فروش میکنند که این مهم بر روند سهم تاثیر منفی میگذارد.   با این حال این ابزار به عنوان یکی از ابزارهای مهم در عمق بخشیدن به بازار شکل گرفته و در نوع خود میتواند مفید هم باشد اما نکته مهم مخالفان، تبعیضی است که پیرامون این معاملات شکل گرفته  و به‌صورت مساوی در اختیار همه قرار ندارد، نه تنها هیچ حقیقی آن را در اختیار ندارد بلکه حتی همه حقوقی‌ها نیز از این ابزار بهره نمی‌برند.

رئیس سازمان بورس پاسخ داد:

به گفته رئیس سازمان بورس امکان دارد کسانی بدون داشتن مجوز یا با داشتن مجوز اما بدون گذاشتن تگ، اقدام به استفاده از الگوریتم کنند، که این به معنی تخلف است. از ارکان بازار یعنی بورس، فرابورس و مدیریت فناوری خواسته شده روی تشخیص معاملات الگوریتمی کار کنند. تشخیص معاملات الگوریتمی کار سختی است ولی امکان پذیر است. در این مسیر باید خود را از نظر فنی تقویت کنیم که این کار انجام شود. اگر تشخیص داده شود سهامداری بدون ارسال تگ یا مجوز، با الگوریتم در حال انجام معامله است، اولین برخورد نسبت به انجام این تخلف، بستن کد معاملاتی سهامدار است و بعد از آن جزییات تخلف برای شناسایی ابعاد آن در دستور کار قرار می گیرد که چنانچه از این معاملات برای دستکاری در بازار یا نوسان گیری استفاده شده باشد به شکل ویژه با آن برخورد شود.